Korxonaning ishlab chiqarish xarajatlari tahlili va baholanishi
Korxonaning ishlab chiqarish xarajatlarini hisoblash usuli va
mahsulot tannarxini kalkulyasiya qilish bilan bog’liqdir.
Mahsulot birligiga qilingan material, mehnat va moliyaviy xarajatlarning
25
umumiy summasi mahsulot tannarxi deyiladi.
Mahsulot (ish) tannarxini quyidagi kalkulyasiya metodlarining biri
yordamida aniqlash mumkin:
Xarajatlarning namunaviy kalkulyasiyasi; Jarayonli kalkulyasiya;
Normativ kalkulyasiya.
Tannarxning namunaviy kalkulyasiyasi maxsus buyurtma, bir tuda tovar va shartnoma tannarxi kalkulyasiyasini ifodalaydi.
Tannarxni namunaviy kalkulyasiya usuli kompaniya iste’molchidan
kalkulyasiya qilinayotgan mahsulotning bir guruh yoki bir birligini
ishlab chiqarish buyurtmasini olganda qullaniladi, masalan, qurilishda,
tipografiyalarda, aviasozlikda, mebel fabrikalarida mashinasozlikda,
remont ishlarini amalga oshirishda, auditorlik yoki konsultasiya
xizmatlarini kursatishda va boshqalar.
Kalkulyasiyaning namunaviy metodi buyurtma bajarish hajmiga bog’liq
holda uch turga bulinadi:
1. buyurtma tannarxining kalkulyasiyasi;
2. tovar partiyasi (guruhi) tannarxining kalkulyasiyasi.
3. shartnoma tannarxining kalkulyasiyasi.
Buyurtma tannarxini kalkulyasiya qilishda xarajatlar tahlili va baholanishi. Buyurtmani bajaruvchi korxonalar mahsus bir martalik tovar va xizmatlar ishlab chiqarish bilan shug’ullanadilar.
Ushbu holatda firma ommabop ishlab chiqariladigan mahsulot sifat standartidan yuqori mahsulotga bulgan talabni qondirishi kerak. Agar
Do'stlaringiz bilan baham: |