Mavzu : Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida sensor tarbiyaning ahamiyati

Mavzu : Maktabgacha yoshdagi bolalarni ekologik tabiyalashning o‘ziga xosliklari
Inson onadan tug'ilib, olamga kelgan chog'idanoq tabiat ehsonidan bahramand bo'ladi. Ilk bor havodan toyib nuas oladi. Odamzot o'sib-unish uchun oziq-ovqat, suv, quyosh, harorati juda zarur bo'lib, u buiarning hammasini tabiatdan oladi. Tabiat musaffo bo'lsa, odam ham sog'lom, baquvvat o'sadi.
Odam bar nafas olganda uning o'pkasiga yarim litrgacha have kiradi. Odam bir minutda 16-18 m«rta nafas oladi yoki tanaga 8-9 her havo kiradi. Bu miqdor bir kecha-kunduzda 11 ming litruan oitadi. Demak, havo inson tai-asi uchun eng muhim va zarur tabiat in'omidir. Havoga muntazam ravisiida aralashib turadigan iflos chang o'pkada gaz almashuviga salbiy ta'sir ko'rsatadi. Bu insonning sog'lig'ini bora-bora izdan chiqarib, turli xastaliklarni vujudga keltiradi.
Tabiat shunday odil mo'jizaki, atrof-muhitni mu-ozanatga keltiradi. Chunonchi, chiqarilgan karbonat angidridni o'simliklar yudb, uni kislorodga aylantiradi, demak o'simliklar dunyosi, ramziy ma'noda aytganda, havoni chang va karbenat - angidriddan tozalab beruvehi bebaho vositadir. Bunday inson o'z atrofini o'rab turgan tabiatni, uning o'simliklar dunyosini ko'z qorachig'iday asrabgina qolmay, uni boyitishi, qo'lidan kelganicha ko'proq daraxt ekishi, ko'kalamzorlashtirishga intilishi zarur degan xulosa chiqadi. Shuning uchun ota- bobolarimiz daraxt ekish, bog'-rog' yaratishni savobii ish deb bilishgan. Bir tup mevali daraxt ekkan kishining ikki dunyosi obod bo'ladi, deb bejiz aytishmagan.
Muhammad aiayhissalom hadislarida bu ishnirtg savobi xususida quyidaguar aytilgan: "Ekmoq niyatida qo'lingizda ko'chat turgan paytda, behosdan qiyomat qoim bo'lib qolishi aniq bo'lganda ham, ulgursangiz, uni ekib qo'ying".
Inson ehtiyoji uchun zarur bo'lgan suv, oziq-ovqat mahsuiotlari, kiyim-kechak ham tabiatdan olinadi, hattoki insonning xastalikdan qutulishi, saiomatligini tiklashi uchun zarur bo'lgan don-darmonlar ham ona-tabiatda etishgan mevaiar, turli giyohlar va zn avorlardan tayyorianadi. h: :on tauasiaa birorta ortiqcpa a'zo boimaganday, tabiatda ham orciqcha yaratilgan birorta narsa 15
yo'q. Ularning hammasi hayot uchnun zarur.
Yeryuzi ekologiyasi keskinbuzilmoqda, Daraxtlarningkesib yuborilishi, qush va hayvonlarning shafqatsizlik bilan oviab yo'q qiiinishi tabiat muvozanati qonumarining buzilishiga saaab bo'ldi va bo'lmoqda.
Dengiz va daryolarga, okeanlarga neft qoldiqlari quyilib, yer yuzidagi suv ekologiyasi tubdan izdan chiqarilmoqda. Inson uchun quyosh nuri, toza have., toza suv naqadar zarur bo'lsa, ona zamin ham shunday zarur, uni asrab-avaylash insonning o'z qo'Iidadir.
Atrof - muhitning tozaligini ta’minlash o'zimizga bog'liq, biz katta-yu yosh toza havodan bahramand bo'lish uchun shahrimizga ko'chat ekib, ko'kalamzorlashtirsak, uning ozodaligini saqlasak o'zimizning sog'lig'imizni saqlagan bo'lamiz.
Bahor fasiida ko'chat ekish oyligi o'tkaziladi. Shunday ekan, nihollarm yaxshi niyat bilan ekish, parvarishlash, gullar ekib o'stirish har bir o'quvchi va kattalarning insoniy burchidir.
O'zbek xaiqi qadriyatiari orasida tabiatni saqlash, qadriga yetish, chiroyiga chiroy, ko'rkiga-ko'rk qo'shishi odatlari bor.
Inson tabla Id agi har bir giyoh, o't-aiaf, dov-daraxt, parranda-darrandaiarni, olamda nimayik? kerakli her narsani zarur deb biladi. Ota-bobolarimiz zilol suvni, buloqlarni, soaim daraxtzorlarni, qoyu-g'orlarni, xosiyatli o't-o'lanlarni, vul- giyohlarni muqaddas bilib asrashga, niyati порок kishilaraan saqlashga, toptamasiikka, oyoqosti qilmaslikka alohida e’tibor berib kelganlar. Avvalo, har bir inson yer yuzidagi o'shnlikiarni ko'paytirishga hlsra qo'shishi, kamaytirishdan o'zini tiyishi h.zim. O'simliklarni ko'payiirishnirtg birdan bir yo'li - mevali va manzarali daraxllarni iloji froricha ko'proq ekishdir. Ularni parvarish qilish, bog'-rog'lar yaratish har bir inson uchun xayrli ish bo'lishi bilan birga, savobli ish hamdir. Xalqimiz bog` yaratgan odamlarni hech qachon esidan chiqarmaydi.
16