misol. 25x2-30x+9=0 tenglamani yeching.
Yechilishi. D = (-30)2-4 9 25 = 900-900 = 0;
Javob:
misol. 2x2–4x+3=0 tenglamani yeching.
Yechilishi. D = (-4)2 – 4 2 3 = 16-24 = -8<0.
Javob: tenglama haqiqiy ildizlarga ega emas.
misol. x2-2ax+a(1 + a)=0 tenglama a ning qanday qiymatlarida bitta haqiqiy ildizga ega bo‘ladi?
Yechilishi. Berilgan kvadrat tenglama bitta haqiqiy ildizga ega bo‘lishi uchun uning diskriminanti 0 ga teng bo‘lishi kerak:
D = 4a2 – 4a( 1 + a) = 0 => 4a2 - 4a-4a2=0 => -4a=0 => a= 0. Javob: 0.
Keltirilgan kvadrat tenglama. Agar x2 oldidagi koeffitsiyent 1 ga teng bo‘lsa, bu tenglama keltirilgan kvadrat tenglama deyiladi. Keltirilgan kvadrat tenglama umumiy holda
x2+px+q=0
ko'rinishda yoziladi, bunda p va q - berilgan sonlar.
Keltirilgan kvadrat tenglamani ax2+bx+c=0 to‘la kvadrat tenglamada a=1, b = p, c = q bo‘lgan xususiy hol deb qarash mumkin.
Keltirilgan kvadrat tenglama ildizlari formula bilan topiladi. Bu yerda diskriminant
D = p2-4q.
Agar D > 0 bo‘lsa, keltirilgan kvadrat tenglama ikkita haqiqiy ildizga ega. Agar D=0 bo‘lsa, keltirilgan kvadrat tenglama bitta haqiqiy ildizga ega.
Agar D < 0 bo‘lsa, tenglamaning haqiqiy ildizlari yo’q.
Har qanday ax2+bx+c=0 tenglamani uni a ga bo‘lish yo‘li bilan keltirilgan
kvadrat tenglamaga keltirish mumkin:
ax2 + bx + c = 0 <=>
x 2 b x c 0
a a
Agar keltirilgan kvadrat tenglamaning p koeffitsiyenti juft son bo‘lsa, uning ildizlarini
formula bilan topish qulay.
Do'stlaringiz bilan baham: |