Mavzu : Marksizm talimoti Reja: Kirish

Shaxsning manfaatdorligi kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning moddiy omili soyasi qolib ketdi , ya’ni shaxs manfaatdorligini faollashtiruvchi sharoitlarga yetarlicha imkon berilmadi. Mexnat shaxs istikbolidan xo‘zo‘r-xalovat va ijobiy faoliyat manbai bo‘la olmadi. Xususiy mulkchilik yo‘qotilsada, ijtimoiy mulkchilik shaxsga ilxomlashtiruvchi kuch baxsh etmadi.

Rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda buning aksi bo‘ldi. Masalan, yaponiyalik yirik tadbirkorlardan biri s.idemitsu o‘zining "agar K.Marks Yaponiyada tugilganda" degan kitobida: bunday xolni ko‘rgan marks xaqikiy tadbirkor bo‘lgan bo‘lar edi. Chunki bu yerda sinfiy ziddiyatlar urnini mexnat va kapitalning uygunligidagi gurkirashi egallagan" - deb aytgan.

Oqibatda markscha iqtisodiy g‘oyalar tarix sinovida o‘zini ximoya qila olmadi.

O‘tgan asming 90-yillari boshlarida marksizm ta’limoti, uning asosiga

qurilgan sotsialistik xo‘jalik tizimi inqirozga yuz tutdi, SSSR va boshqa bir

qancha mamlakatlardagi sotsializm tuzumi parchalanib ketdi. Bu

mamlakatlar bozor munosabatlariga asoslangan yangi iqtisodiy tuzumga

o ‘ta boshladilar. Bu hoi marksizm iqtisodiy ta’limotining tarixiy taqdiri

haqida mulohaza qilishga undaydi. Bunday tarixiy voqealikning sodir bo‘lishi

obyektiv haqiqatmidi yoki qandaydir tasodifiy bo'ldimi degan savollar

o‘rtaga tashlandi.

Aslida, marksizm ta’limotining va sotsialistik xo‘jalik tizimining inqirozi

tarixiy zarurat va obyektiv haqiqat edi, deyish uchun bugun ilmiy asoslarga

egamiz. Zero, ta’limotning o ‘z zaminida tarixiy taraqqiyotga zid keluvchi

jihatlar mavjud edi. Bular jamiyatning hukmron sinf-umumxalq mulkiga

asoslangan iqtisodiy tizimning yaratilishi, iqjtisodiyotni va butun ijtimoiy

siyosiy hayotni yagona kommunistik m afkura bilan boshqarilishi, xususiy