Мавзу : механизмларнинг тузилиши бўйича таснифлаш ва синтезлаш

мисол. Рандалаш дастгоҳининг олти бўғинли кулисали механизмини кўриб чиқамиз (1.3-в шакл). Бу механизмнинг қўзғалувчанлик даражасини аниқлаймиз
, (I. 4)
Демак, механизмда битта етакчи бўғин мавжуд. Бошланғич механизмдан энг узоқда жойлашган 4- ва 5- бўғинлардан иборат II синф 2 - тур Ассур гуруҳини ажратиб оламиз (1.3-г шакл), кейин 2 - ва 3 - бўғинлардан иборат II синф 3 - тур Ассур гуруҳини ажратамиз (1.3-д шакл ). Қолган 1 - ва 6 - бўғиндан иборат механизм I синфга мансуб бошланғич механизмдир (1.3 - е шакл).
Механизмларнинг қўзғалувчанлик даражасини аниқлашга доир масалалар:



1.4 - шакл 1.5 - шакл 1.6 - шакл

1.7 - шакл 1.8 - шакл 1.9 - шакл

1.10 - шакл 1.11 - шакл 1.12 - шакл

1.13 - шакл 1.14 - шакл 1.15 - шакл

Баъзи механизм ва бўғинларнинг шартли белгилари
1.1- жадвал

№	Номлари	Шартли белгиси	Ҳаракат тури
1	Қўзғалмас бўғин		Ҳаракатланмайди
2	Валларнинг поршининда айланиш		Тўла айланма
3	Ползуннинг қўзғалмас йўналтирувчи (х-х)да тўғри чизиқли ҳаракат		Илгариланма – қайтма
4	Икки бўғиннинг қўзғалмас бирикиши
5	Икки бўғиннинг V синф айланма кинематик жуфтлик оқали боғланиши
6	Кривошипнинг қўзғалмас бўғин билан V синф айланма кинематик жуфт орқали боғланиши		Тўла айланма
7	Икки бўғиннинг шарли шарнир А орқали бирикиши		Илгариланма – қайтма
8	Тирсакли валнинг шатун билан бирикиши		Айланма
9	Шатун билан ползуннинг V синф айланма кинематик жуфт орқали боғланиши		Илгариланма – қайтма
10	Цилиндрик (а) ва конуссимон (б) тишли ғилдираклар		Айланма
11	Тасмали узатма		Айланма
12	Фрикцион узатма		Айланма
13	Занжирли узатма		Айланма
14	Рейкали механизм		Илгариланма - қайтма
15	Кулочок		Айланма
16	Коромисло		Тебранма
17	Кулиса		Тебранма, ползунга йўналтирувчи
18	Кулиса		Илгариланма қайтма
19	Кулочокли механизм		Айланма – тебранма
20	Кривошип – ползунли механизм		Айланма - илгариланма – қайтма
21	Базис бўғин-шатун		Айланма - илгариланма – қайтма (мураккаб)
22	Кулисали механизм		Айланма, тебранма, сирпанма
23	Гидравлик ва пневматик механизм		Илгариланма қайтма