Mavzu : O’zbek mumtoz adabiyoti namoyondalari she’rlaridagi Tajnis,iyhom,tanosub,ishtiqoq,takrir kabi lafziy san’atlarni o’rganish

Mutolaa jarayonida oddiy muxlislarimiz «chektim yo‘lida intizor» shoirona so‘z birikmasini tushunishga qiynaladilar. Ayrimlarida «yor yo‘lida intizor oshiq nima chekdi ekan?» qabilidagi savol ham tug‘iladi. Bunga sabab shuki, Navoiy davri til ifodalari bugungi tilimizdan o‘zgacharoq. Aslida, yuqoridagi so‘z birikmasidagi uchta so‘zning aynan o‘zini hozirgi til tuzilishida ifodalasak, bugungi o‘quvchi uchun tushunarli, aniq mazmun kelib chiqadi: «yo‘lida intizorlik chekdim». Oshiq yorini chuqur iztirob bilan sabrsiz kutaverganidan, joni og‘ziga keladi. Bu o‘rinda shoir «joni og‘ziga kelmoq» xalq iborasini mahorat bilan qo‘llaydi. Uni qo‘llashdan maqsad faqat frazeologizmni mazmunga mutanosib ravishda ishlatish emas, balki tazod – qarshilantirish san’atini vujudga keltirishdir. Tazod oshiq va ma’shuq holatlari o‘rtasidagi zidlikni ifodalashga safarbar etiladi: oshiqning joni og‘ziga keladi, biroq ma’shuqa kelmaydi, u oshiqning ahvoliga loqayd, beparvo.

• Mutolaa jarayonida oddiy muxlislarimiz «chektim yo‘lida intizor» shoirona so‘z birikmasini tushunishga qiynaladilar. Ayrimlarida «yor yo‘lida intizor oshiq nima chekdi ekan?» qabilidagi savol ham tug‘iladi. Bunga sabab shuki, Navoiy davri til ifodalari bugungi tilimizdan o‘zgacharoq. Aslida, yuqoridagi so‘z birikmasidagi uchta so‘zning aynan o‘zini hozirgi til tuzilishida ifodalasak, bugungi o‘quvchi uchun tushunarli, aniq mazmun kelib chiqadi: «yo‘lida intizorlik chekdim». Oshiq yorini chuqur iztirob bilan sabrsiz kutaverganidan, joni og‘ziga keladi. Bu o‘rinda shoir «joni og‘ziga kelmoq» xalq iborasini mahorat bilan qo‘llaydi. Uni qo‘llashdan maqsad faqat frazeologizmni mazmunga mutanosib ravishda ishlatish emas, balki tazod – qarshilantirish san’atini vujudga keltirishdir. Tazod oshiq va ma’shuq holatlari o‘rtasidagi zidlikni ifodalashga safarbar etiladi: oshiqning joni og‘ziga keladi, biroq ma’shuqa kelmaydi, u oshiqning ahvoliga loqayd, beparvo.
• Baytdagi « sho‘xi badxo‘» iborasi e’tiborga sazovor. G‘azal sharhlovchilarining lug‘at va izohlarida «badxo‘» so‘zining «yomon odatli», «yomon fe’lli», «yomon qiliqli» kabi ma’nolari beriladi. Haqiqatan ham, bu so‘z fors tilidan olingan bo‘lib, «bad» – «yomon», «xo‘» – «fe’l-atvor» ma’nolarini anglatadi. Biroq, oshiqning muhabbatiga sazovor sevikliga nisbatan «badqiliq» sifati juda dag‘al tuyuladi. Agar yori chindan ham «badfe’l» bo‘lganida, Navoiy lirik qahramoni uni sevmagan bo‘lardi.