Mavzu : O`zbekiston respublikasi hududlarini kadastr bo`yicha bo`lish tarkibi va prinsiplari

O haklar Havoda qotadigan qurilishbop ohak.
Karbonatli tog‘ jinslari (ohaktoshlar, b o ‘r, dolomit va hokazo)ni o ‘rtacha (sirti erimaydigan) haroratda kuydirish y o li bilan olinadigan bogiovchi modda havoda qotadigan qurilishbop ohak deb ataladi. Karbonatli tog‘ jinslari, asosan, kalsiy karbonat C a C 0 3, oz m iqdorda magniy karbonat MgCO,, kvars va gildan tashkil topadi. Biroq bu aralashmalar qurilish ohagining sifatini pasaytiradi. Karbonatli tog‘ jinslarini kuydirish natijasida hosil bo'lgan oq rangli bolaklar so'ndirilgan ohak deyiladi. Ana shu mahsulotdan so‘ndirilmagan ohak kukuni, karbonatli ohak kukuni va ohak suti olinadi. Tarkibidagi magniy oksidi MgO ning miqdoriga qarab, havoda qotadigan ohak quyidagi turlarga ajratiladi: kalsiyli ohak (MgO 25 %); magnezial ohak (M gO 5 %dan 20 %gacha) va dolomitli ohak (MgO 20 %dan 40 %gacha). Qurilish ohagi. Taxm inan 1000°C haroratda kuydirilgan ohaktoshni maydalab tuyib hosil qilingan mahsulot qurilish ohagi deb ataladi. Qurilish ohagi, qotish sharoitiga qarab, ikkiga ajratiladi: havoda qotadigan ohak (faqat quruq havoda qotadi) va suvda ham havoda ham qotadigan gidravlik ohak. 5 Ohakni kuydirib hosil qilingan havoda qotadigan ohak kesaklar holidagi so‘ndirilmagan ohak (kipelka) deb ataladi (bu hali bogiovchi modda emas). Kesaklar holidagi ohak (yarim fabrikat)dan tovar mahsulot olish uchun uni tuyib maydalash kerak bo'ladi. Ohakni ikki usulda maydalash mumkin. Qanday usulda maydalanganligiga qarab, qurilishda ishlatiladigan havoda qotadigan ohak kesaklarining quyidagi xillari boladi: ruyilgan so'ndirilmagan ohak va so ‘ndirilgan gidrat ohak. Sobndirilmagan ohak yirik b o lak la r yoki m aydalangan (qaynam a ohak) holda uchraydi. So‘ndirilgan gidrat ohak (ohak guli) ohak bo ‘tqasi va ohak suti tarzida ishlab chiqariladi. Pardoz suvoq uchun kuchsizroq magneziyli ohakni ishlatgan m a ’qul, chunki undan tayyorlangan qorishmalar zichroq b o ‘ladi. Odatda, korxonalarda ohak suvda so‘ndirilmagan holda ishlab chiqariladi, markazlashtirilgan korxonalarda tayyorlangan ohak esa bo ‘tqa holida yoki sut ko‘rinishida tayyorlanadi. Ohak bolqasining o ‘rtacha zichligi 1,3— 1,4 t / m 3, o h ak sutiniki 1,2— 1,3 t / m 3, tuyilgan so‘ndirilmagan ohakniki esa 1,0— 1,3 t /m 3 b o ‘ladi. Havoda qotadigan ohak 0 ‘zbekistonda, asosan, Jizzaxdagi ohak zavodida, Quvasoydagi ohak kombinatida, Bekoboddagi sement kom binati va Q o ‘qondagi qurilish materiallari zavodida ishlab chiqariladi. B undan tashqari, ko‘pgina viloyatlarda ham ohak tayyorlaydigan mahalliy korxonalar tashkil qilingan bo ‘lib, ular o ‘z hududlaridagi qurilish tashkilotlarini ohak bilan t a ’minlab turadilar. Gidravlik ohak va romansement. Gidravlik ohak va rom ansem ent tarkibida 6 % dan k o ‘proq gil (ro m an sem en td a 20 % dan ko*p) b o ‘lgan mergelli ohaktoshni kuydirish yo'li bilan tayyorlanadi. Kuydirilganda hosil boladigan kalsiy silikat va kalsiy aluminatlar materialga bogiovchi xossalarini beradi. Gidravlik ohak va romansement 7 kun davomida havoda qotishi kerak. Shu m uddat o lg a n d a n so‘ng undan ta ^ o rla n g a n suvoq qorishmasi nam muhit yoki suv bilan birika oladi. Gidravlik ohakning mustahkamlik chegarasi 2,5 M Pa, rom ansem entniki 10 6 M P a ga yetadi. Bu bog‘lovchilar zah xonalarni suvashda (nisbiy namligi ko‘pi bilan 50 % b o ‘lgan) suvoq qorishmalari tayyorlash uchun ishlatiladi. Qorishm aning b o ‘sh holatdagi o ‘rtacha zichligi 0,7—0,8 t /m 3, zichlangan holatdagisi 1,1 t /m 3 atrofida b o ‘ladi.