Mavzu №1. Qora metallurgiyaning asosiy tushunchalari. Po‘lat ishlab chiqarish

SHlaklantiruvchi- bu metallmas materiallar shlakning xosil bo‘lishi xamda uning kimyoviy tarkibini meyorlashtirish maqsadida qo‘shiladi.Bularga oxaktosh.oxak,neytrallovchi nordon oksidlar asosiy agregatlarda va kvarsitlardir.

Oxaktosh- tarkibida 98 % CaCO₃ bo‘lgan mineraldir.

Tarkibida zararli qo‘shimchalar.

S 0.05-0.08 %

SiO₂ < 1.0 %

MgO 1-2 %

Oxaktoshni 40-190 mm o‘lchamli bo‘laklaridan foydalaniladi:

Oxak-Oxaktoshni shaxtali pechlarda asosan koks yordamida ayrim xollarda gazli yoqilg‘ilardan foydalangan holda kuydirish orqali olinadi.Yuqori natijaga 1200-1300 C da erishiladi.Undan yuqori haroratda olingan oxak reaksiyalanish xususiyati kam bo‘lib shlak tarkibida kam eriydi.

Meyorida kuydirilgan oxak quyidagi kimyoviy tarkibga ega bo‘ladi:

CaO 92-97.8 %

SiO₂ 0.36-1.5 %

Al₂O₃ va Fe₂O₃ 0.33-0.64 %

CO₂ 0.91-2.59 %

Bo‘laklarning o‘lchami 40-50 mm.So‘ndirilganda reaksiyalanish xususiyati 5-10 daqiqa.Po‘lat ishlab chiqarishda faqat yangi kuydirilgan oxakdan foydalaniladi.Oxakni saqlash vaqtida xavo tarkibidagi suv bilan Ca(OH)₂ xosil bo‘lib uqalanishiga olib keladi.Bunday oxakdan po‘lat ishlab chiqarishda foydalanib bo‘lmaydi.CHunki uning asosiy qismi jarayondan uchib chiqib ketsa u bilan birga kirib kelgan suv yuqori harorat ostida O₂ va H₂ ga ajralib po‘latni H₂ bilan to‘yinishiga olib keladi.