Mavzu-2: Operasion tizimlar, ularning turlari. Reja

Arxivlovchi dasturlar
Birinchi bo'lib eng taniqli ARJ arxivator dasturi bilan tanishamiz. Ushbu arxivator bitta 
fayldan iborat - ARJ.EXE . ARJ arxivatorni umumiy ko'rinishi quyidagicha:
«ARJ» komanda - rejim «arxiv fayl nomi», «fayl nomi».
Bu yerda arxiv fayl nomi - ma’lumotlar hajmi o'zgartirilib joylanishi kerak bo'lgan arxiv 
faylgacha to'liq yo'l yoki agar fayl shu papkada bo'lsa u holda arxiv fayl nomi. Fayl nomi esa -
hajmi o'zgarishi kerak bo'lgan fayl yoki fayllar nomlari. Agar ko'rsatilgan nomli arxiv fayl 
topilmasa, u holda yangi arxiv fayl yaratiladi.
Buyruqlar satrida * va ? belgilar bilan foydalanishiz mumkin. Shunda * - bir nechta 

---

noma’lum harf va belgilar uchun, ? - esa bitta noma’lum harf yoki belgi uchun qo'yilishi mumkin.
ZIP arxivator ikkita fayldan iborat bo'lib, ulardan biri ZIP - arxivlarni yaratadi, ikkinchisi 
esa UNZIP - arxiv fayllarni ochadi. ZIP arxivatorni umumiy kurinishi:
ZIP - rejim arxiv fayl nomi, fayl nomi;
UNZIP - rejim arxiv fayl nomi; 
Rejimlar: 
M 
0- 
N 
-
R
P 
- arxivlash (arxivga ko'chirib 
olish);
arxivdanhammafayllarni tiklash; 
faqato'zgarganfayllarni tiklash; - 
katalogvapodkataloglarbilantikla
sh. 
Dasturlar MS-DOS operatsion tizim uchun mo'jallangan bo'lib ularda ishlash juda 
murakkab. Ammo bu dasturlarning Windows operatsion tizimga mo'jallangan turlari ham mavjud. 
Ular oson, bir xil foydalanuvchi interfeysi va yangi imkoniyatlari bilan farqlanadi. Bu dasturlarga 
WINZIP, WINRAR, WINARJ yoki ZIPMAGIC arxivatorni keltirish mumkin. Arxiv fayl nomi 
8 ta harfdan oshirilishi mumkin.
Windows uchun yaratilgan arxivator dasturlarning biri WINRAR bo'lib, u yordamida biz 
RAR hamda ZIP formatli arxivlarni yaratishimiz va ular bilan ishlashimiz mumkin.
WINRAR dasturini ishga tushirish uchun Пуск menyusining Программы bo'limida 
WINRAR guruhini tanlab, uning ichidaB WINRAR dasturni ishga tushiramiz. Oyna 
WINDOWSdagi oynalarga o'xshab standart interfeysga ega: U sarlavha satri; Menyular satri; 
Asboblar paneli; Ish sohasi; Yordamchi ma’lumotlar satridan iborat.
WINRAR da ishlashda asboblar panelidagi yordamchi tugmalar bilan ishlashni bilishimiz 
kerak. Yordamchi tugmalar asosiy buyruqlarni bajarish uchun mo'ljallangan bo'lib quyidagilardan 
tashkil topgan. Yordamchi tugmachalar.

---

Dastur menyusi 5 bo'limdan iborat bo'lib, ular Файл, Комманды, Избранное, Параметры 
va Справка. Ushbu bo’limlar yordamida kerakli amallarni bajarishimiz mumkin. 
Файл menyusi 
Открыть архив (CTRL+O) 
Arxiv faylni ochish; 
Выбрать диск (CTRL+D) 
Asosiy diskni O’zgartirish; 
Выбрать папку (CTRL+T) 
Asosiy papkani O’zgartirish; 
Пароль (CTRL+P) 
Arxiv faylga parol O’rnatish; 
Скопировать файлы в буфер (CTRL+C) Tanlangan fayllarni xotiraga olish 
Вставить файлы из буфера (CTRL+V) 
Xotirada joylashgan fayllarni chiqarish 
Выделить все (CTRL+A) 
Ekrandagi hamma ma’lumotlarni tanlash 
Выделитыруппу (+) 
Ekrandagi ma’lumotlarni shart bO’yicha gurahga olish 
Снять выделение(-) 
Tanlangan ma’lumotlrdan shart bO’yicha gurahdan 
chiqarish 
Инвертировать выделение (*) 
Gurahdagi fayllarni gurahdan chiqarib, tanlanmagan 
fayllarni gurahga olish 
Выход 
Dasturdan chiqish