Mavzu-4: Klimakterik va keksalik davrlarida hamshiralik parvarishi. Klimakterik sindrom. Klimakterik davrni kechishda ayol organizmida ro’y beradigan fiziologik o’zgarishlar Reja

Nimaga klimakterik davr boshlanadi?

• 
  Follikulalar atreziyaga uchraydi.
  
• 
  Ayollarda ayollar jinsiy gormoni estrogenning kamayishi kuzatiladi.
  
• 
  Gonadotrop gormonning ko‘p sekretsiyasiga qarshi reaktivlik susayadi yoki tugaydi, menopauza boshlanadi.
  

Estrogen gormonining butun organizmga ta’siri:

1. 
   Jinsiy organlarga ta’siri:
   

1. 
   follikulalar yetilishiga, bachadonning rivojlanishiga ta’sir qiladi, homiladorlik va tug‘uruqqa tayyorlaydi, hayz siklini regu- latsiya qiladi;
   
2. 
   bachadon bo‘ynidan shilimshiq chiqishini regulatsiya qiladi, shilimshiq jinsiy aloqani yengillashtiradi;
   

d) ko‘krak bezlarini rivojlantiradi.

2. 
   Suyakka ta’siri: suyakni mustahkamlaydi, suyakdagi alma- shinuvga ta’sir qiladi.
   
3. 
   Qon aylanish sistemasiga ta’siri: yurak va qon tomirlar funksiyasini nazorat qiladi.
   
4. 
   Teriga ta’siri: teri tonusini saqlab turadi.
   
5. 
   Psixikaga ta’siri: miya hujayralarini quvvatlab turadi.
   

Estrogen gormoni yetishmagandan hayz siklining buzilishi,
vegetotomirlar distoniyasi (vazomotor buzilish), issiqlikning bu­zilishi, terlash, bosh aylanishi kuzatiladi.
Psixonevrologik o‘zgarishlar — bosh og‘rig‘i, uyqusizlik, depressiya, xotiraning sustligi, siydik-tanosil organlar atrofiyasi, qarilikdagi kolpit, qindagi diskomfort, jinsiy aloqaning buzilishi, siydikni ushlab tura olmaslik holatlari ko‘p uchraydi.
Yurak-qon tomir kasalliklari: ateroskleroz, koronar kasalliklari, insult, osteoporoz umurtqa pog‘onasi, son va boshqa suyaklarning sinishi kabi asoratlarga olib keladi.
Klimakterik sindrom belgilari:

• 
  vazomotor buzilishlar;
  
• 
  endokrin almashinuvning buzilishlari.
  

Psixoemotsional buzilishlar:

• 
  kayfiyatning buzilishi;
  
• 
  ruhiy tushkunlik;
  
• 
  hayotdan zavqlanishning susayishi;
  
• 
  hech kimga kerak emasman, degan fikrning paydo bo‘lishi.
  

Endokrin almashinuvining buzilishi:

• 
  qinning quruqligi;
  
• 
  siydikning ko‘payishi;
  
• 
  tirnoqlarning mo‘rt, sinuvchan bo‘lishi;
  
• 
  sochlarning to‘kilishi;
  
• 
  osteoporoz kabi belgilar ko‘zga tashlanadi.