Organizmning hayot faoliyatini susaytiruvchi omilga cheklovchi omil (limitiruyushiy faktor) deyiladi. Organizmlarga ta’sir qiluvchi omillarning bittasi cheklovchi omil bo‘lishi mumkin. Chunonchi hayvonlar va o‘simliklarning shimol tomonga qarab tarqalishi issiqlikning yetishmasligi natijasida janubga tarqalishi esa, namlikning yetishmasligi tufayli kechadi. Demak, organizmlarning shimolga tarqalishida cheklovchi omil bo‘lib harorat hisoblansa, aksincha janub tomonga tarqalishida esa cheklovchi omil bu namlikdir. Nazorat va muhokama uchun savollar: 1. Tashqi muhit bilan organizmning birligi deganda nimani tushunasiz? 2. Ekologik omillar tushunchasiga izoh bering. 3. Libixning "Minimum qonuni" izohlab bering. 4. Biotik omillarga ta’rif bering va misollar keltiring. 5. Muhitning abiotik omillari deganda nimani tushunasiz va misollar bilan yoritib bering. 6. Muhitning antropogen omillarini izohlab bering. 7. Аbiotik omillar va ularning organizm uchun ahamiyatini izohlang.
Do'stlaringiz bilan baham: |
