Mavzu; abu ali ibn sinoning ilmiy me’rosi

Ibn Sinoning unsurlar haqidagi fikrlari

• Demokritning atornistik nazariyasining xuddi o'zidir, deyish to'g'ri ernas. Atornistik nazariyada bir xii atom (bitta rnateriya) ustida so'z boradi. Ibn Sinoda esa to'rtta unsur (to'rtta rnateriya) ustida fikr yuritiladi. Dernokritning fikricha butun borliqning asosini bitta rnateriya (bir xii atom) tashkiI etadi. Ibn Sinoning fikricha esa borliq to'rt xii unsur (atom) ya'ni to'rt xii materiyadan tashkiI topgan, deb hisoblanadi. Bu tushunchalar bir-birlaridan farq qiIsalar ham, ularda urnumiylik bor. Ularning har ikkovida borliq bo'linmas atomlardan tashkiI topganligi e'tirof etiIadi.

"TIB QONUNLARI" (asl nomi "Kitob alQonun fittib")

Abu Ali ibn Sinoning tibbiyotga oid asari. "Tib qonunlari" oʻz davridagi tabobatning mufassal ensiklopediyasi boʻlib, unda inson sogʻligi va kasalliklariga oid boʻlgan barcha masalalar mantiqiy tartibda toʻla bayon etilgan. Oldinlari tabobat, asosan, hunar hisoblanar va u bilan shugʻullanuvchilar nazariy masalalarga unchalik ahamiyat bermay uni amalda qoʻllash bilan cheklanar edilar. Ibn Sino esa tabobatni ilm darajasiga koʻtardi va yunon, rim, hind, Yaqin va Urta Sharq tabiblarining tajriba va fikrlariga tayanib "Tib qonunlari"da uning ham nazariy, ham amaliy masalalarini chuqur ishlab chiqdi.

1kitobda

tabobatning nazariy asoslari hamda amaliy tabobatning umumiy masalalari, tabobat ilmining taʼrifi, uning vazifalari, xilt va mizoj haqidagi taʼlimot bayon qilinadi. Keyin odam tanasining "oddiy" aʼzolari — suyak, togʻay, asab, arteriya, vena, pay, bogʻlam va muskullar haqida qisqa anatomik ocherk keltiriladi. Kasalliklarning kelib chiqish sabablari, koʻrinishlari, turlari hamda ularni davolashning umumiy usullari keltiriladi. Ovqatlanish, hayot tarzi va hayotning hamma bosqichlarida sogʻliqni saqlash haqidagi taʼlimot yoritiladi. Surgi qilish, qayt qildirish va qon olish masalalariga ayrim boblar ajratilgan.

2-kitobda

oʻsha davrda oʻsimlik, hayvon va maʼdanlardan olinadigan 800 dan ortiq doridarmonlar taʼrifi, ularning davoli xususiyatlari va qoʻllanish usullari bayon qilingan. Muallif Oʻrta Osiyo va Yaqin Sharq hamda Oʻrta Sharq mamlakatlaridan chiqadigan doridarmonlardan tashqari Hindiston, Xitoy, Yunoniston, Afrika, Oʻrta dengiz atrofi va boshqa joylardan keltiriladigan koʻplab dori va moddalarni ham koʻrsatib oʻtadi. Ibn Sino tavsiya qilgan koʻpgina dorilar farmakopeyada hozirgi ham qoʻllanadi.