Mavzu: apokarp mevalar va uning axamiyati

A-B- rezavor; D-olma; E-banan; F-pomeranes; G-qovoq.


Rezavor meva sersuv (senokarp meva) ko‘p urug‘li ho‘l meva. Tok (Vitis), ituzum (Solanum nigrum), kartoshka (Solanum tuberosum), banan (Musa) o‘simliklarning mevalari rezavor meva hisoblanadi.
Olma meva (sinkarp meva). Olma mevaning hosil bo‘lishida urug‘chining tugunchasi bilan birga guldon, changchilarning ostki qismi, gultoj va gulkosabarglar ishtirok etadi. Behi (Cydonia), nok (Pyrus) va olma (Malus) mevalari misol bo‘ladi.
Danak meva - bitta meva bargchasining birikib o‘sishidan hosil bo‘lgan ho‘l meva. Danak mevalar shaftoli (Persica), gilos (Cerasus), o‘rik (Armeniaca) o‘simliklarida bo‘ladi.
Pomeranes yoki gesperidiy meva - rezavorsimon senokarp meva bo’lib, ular rutadoshlar oilasining sitrus o’simliklarida uchraydi. Apelsin, limon o’simliklarida bo’ladi.
To‘pmevalar – bir-biriga yaqin joylashgan gullardan tashkil topgan to‘pguldan hosil bo‘ladi: tut, anjir, ananas, qand lavlagi mevasi misol bo’ladi.
2.2 Apokarp mevalar.
Ko'p bargli - quruq ko'p urug'li mevalar to'plami, ya'ni har biri bitta karpeldan hosil bo'lib, bir tomonida ochilgan (magnoliya, kapalak). O'qlardagi varaqalarning joylashishi bilan spiral va tsiklik ko'p barglar ajralib turadi.
Ko'p ildizli - quruq ochiladigan bitta urug 'yong'oqlari to'plami (ranunculaceae, rosaceae). Bunday mevalar tarkibiga qulupnay mevalari (parcha, qulupnay) kiradi, ularning go'shti o'sib chiqqan tubdan hosil bo'ladi va yong'oq qadah gipantiyining pastki qismida joylashgan yong'oqlar.
Apelsin daraxtining mevasi hesperidium deb nomlangan va gulning tuxumdonining o'sishi natijasida hosil bo'lgan mevadir. Mevaning ichki tomoni bir-biriga bog'langan va urug'lar va sharbat qoplari o'sadigan o'nga yaqin kichik teshiklarga bo'linadi. Xomila uch zonaga bo'linadi, tashqi tomoni epidermis tomonidan hosil bo'ladigan ekzokarp yoki flavedo bo'lib, koloniyalarda ishlatiladigan efir moylarini o'z ichiga olgan mayda vesikulalardir.
Keyingi qatlam - bu shaffof ko'rinishi va oq rangga ega bo'lgan mezokarp yoki albedo. Va nihoyat, sharbat sumkalari va urug'lar joylashgan endokarp yoki tsellyuloza mavjud. Sharbat yoki vesikulalar sumkalari - bu cho'zilgan tuzilmalar, ular endokarpda hosil bo'lib, uni to'liq to'ldirish uchun homila ichiga tarqaladi. Ushbu vesikullarda organik kislotalar va shakar mavjud bo'lib, ular suv bilan birga sharbatni hosil qiladi.
Drupe bu suvli bitta urug'li tosh mevasi (olxo'ri, olcha, qush gilos).
Mnogokostyanka - umumiy qabulxonadagi bir nechta drupalar; ba'zida ular birgalikda o'sadi (malina, maymunjon).
Fasol - bu qorin choklari va gilamcha (dukkaklilar) ning dorsal venasi bo'ylab ochiladigan quruq meva.
Syncarpous mevalar. Syncarpous barg (gemisyncarpous kapsula) quruq meva bo'lib, uning karpellari poydevorda eriydi va yuqori qismlari bo'sh qoladi. U qorin choklari (nigella) bo'ylab karpellarning yuqori qismlarida ochiladi.
Exokardial hujayralarda xloroplastlar mavjud, shuning uchun pishmagan mevalar yashil rangga ega. Pishib qolish paytida xlorofil boshqa rangli pigmentlarni, asosan homila to'q sariq rangi uchun javob beradigan karotenoidlarni aniqlab yo'qoladi, shuningdek pishib etish paytida tarkibini oshiradi.