Mavzu: aqshda

Amerikalik tadbirkorlar va ishlab chiqaru chilaminig talablari e'ykha AQSH ma'muriyati ulami himoyalash uchun bir qancha oİı ın•tadbirlarni qabul qilishgan. Shu bilan birga AQSH idrokli boshqaruv firmalari mahsulot sifatini oshirish kerakligi tushu- alslıdi. Buning qanday choralarni taklif etishgan? Bunday muam- molami rivoj olishiga e'tibor qaratishga qaror qilindi. Bular quyi- dngilar:

1. 
   ishchilami qiziqtirish;
   
2. 
   sifat to‘garagi;
   
3. 
   statistik nazorat usullari;
   
4. 
   xizmatchilar va boshqaruvchilaming ongini oshirish;
   
5. 
   sifat uchun xarajatlar hisobi;
   
6. 
   sifatni oshirish dasturlari;
   
7. 
   moddiy rag‘bat1antirish.
   

AQSHda 1980-yil1aming boshida sifatni boshqarish sifatni rejalashtirishga o‘ti1ib, alohida sifat xizmati tashkil etildi. Bunda ichki ishlab chiqarish iste'mo1chilariga etarli e'tibor qaratilmay, sifatni oshirish rejalari fırmaning ichki ehtiyojlari hisobga olinmagan. Bunday sifatni boshqarish jarayoni rejani emas, muammolami yaratgan.
1980-yi1lar uchun ommaviy kompaniyalarda nuqsonlar yo‘qo- tish va sifatni oshirsh yo‘1lari sifati ish o‘rinlarida bevosita o‘qish- larni o‘tkazi1ishi bilan xarakterlidir. Ta’minotchilar ham o‘z xo- dimlarini sifat bo‘yicha o‘qtishga harakat qilishgan. O‘sha davr- larda E.Demingning ikkita “Sifat, ishlab chiqaruvchanlik va raqo- batchilik” va “Krizisdan chiqish” kitobi nashr etilgan. Bu monografılarda Demingning sifatni boshqarishga asos bo‘1gan “14 bandli” falsafasi bayon etilgan.
AQSH mutaxassislari mahsulotlari sifatini doimiy oshirish yo‘11arini qidirishga, tashkilotning barcha darajasida doimiy mobillashtirish va korporativ madaniyatni to‘liq qayta ko‘rib chi- qib, boshqaruvni qayta qurishni yangi islohiyatini, uni o‘zgartirish bo‘yicha sifatni boshqarishni takomillashtirishga katta umid qili- shar edi. Amerikalik mutaxassis A.Feygenbaum ta'kidlashicha “slfst - bu afsonaviy emas, rasionalizatorlik taklif ham emas va ahlor ham emas, bu hayot tarzidir”.
AQSHda yangi rivojdanishga uncha ko‘p bo‘1magan o‘rta zve- no rahbarlari qarshilik ko‘rsatishgan. Ulardan ko‘pchi1igi boshqa- nlv siyosatlari uchun sifat yondashishiga asoslangan hattoki lavozim qoidalarida ham va ularning nufiizida ham namoyon bo‘1gan Ishlab chiqarishdagi ishchilar o‘zining ishi sifati uchun javob- garlikni olishga tayyor edilar. Sifat sohasida ko‘ngi1dagidek revolyutsiya buyurtmachilai (iste'mo1chi1ar) talablarini qondirish bo‘1ib hisoblangan. Har bñ ishchi konveyr ishlab chiqarishda oldinga mahsulot iste'molchisi bo‘1ib hisoblangan va shuning uchun har br ishchining vazifasi uning bajargan ishi sifatidan keyingi ishchi qanoatlanishi bo‘1ib hisoblangan. Milliy mahsulot sifatini oshirish masalalariga qonunchilik va ijrochi hukumat tomonidan ham mamlakatning iqtisodiy rivojlani- shiga yangi ko‘rinishiga e'tibor qaratilgan. Sifatni oshirish uchun umummilliy kompaniyalaming asosiy vazifalaridan biri bu - “Sifat hammasidan ustun” shiorini amalga oshirishga harakat qilish hisoblangan. Bu shior uchun Sifat nazorati bo‘yicha Amerika jamiyati (SNAJ) tashabbusi bilan sifat oyligi o‘tkazilgan. Sifai nazorati bo‘yicha Amerika jamiyati - mamlakatning yetakchi ilmiy-texnikaviy jamiyatiga 1946-yil asos solingan va hozirgi vaqtda 53 ming jamoa va xususiy a’zolardan tashkil topgan. AQSH Kongressi 1987-yildan mahsulot sifatini oshirish sohasida erishilgan natijalar uchun Mal’ko1’m Boldridj nomidagi milliy mukofot ta'sis etgan. Bunda har yili uchta engyaxshi firma faoliyati muhokama qilinadi. Mukofotni Xalqaro sifat kuni sifatida nishonlanadigan noyabrning ikkinchi payshanba kunida AQSH Prezidenti taqdim etadi.
Sifatni boshqarish sohasida Amerika tajribasini tahlil qilib uning quyidagi xarakterli xususiyatlarini aytib o‘tish mumkin:
- matematik statistik usullaridan foydalanish bilan tayyor- lanadigan mahsulotlarning sifatini qat’iy nazorat qilinishi;

• 
  sifat ko‘rsatkich1ari va ishlab chiqarish hajmi bo‘yicha re- jalashtirish jarayoniga e'tibor, rejalami bajarish ustidan ma’muriy nazorat qilinishi;
  
• 
  firmani umumiy boshqarishni takomillashtirish.
  

AQSHda qabul qilingan mahsulot sifatini doimiy oshirishga yo‘na1tiri1gan choralar Yaponiya va AQSH o‘rtasida sifat darajasida uzilishiga barham berilishini sekinlashtirinaganligini aytib o‘tish mumkin.