Mavzu: aqshda

2. Yaponiyada sifatni boshqarish tajribasi
Yaponiya tajribasi shuni ko‘rsatadiki sifatni yaxshilash ishlari itoch qachon tugamasligidan dalolat beradi.
1945 yilda Yaponiya vayronaga aylanib va uning sanoati but- kul izdan chiqqan. O‘sha vaqt davomida yapon texnikalarining o yada qolganligi haqida quyidagilarni solishtirish mumkin.
Yaponiyada tayyorlanayotgan kuchaytirgichlar uchun zamo- naviy radiotexnikada katta ahamiyatga ega bo‘1gan past chastotali transformatorlaming og‘ir1igi 250 g va shu vaqtda AQSHda bu apparat konstruksiyasining og‘ir1igi 30 g bo‘lgan.
^Suvga botirilganda yapon transformatorlari 15 minutga bar- dosh bergan bo‘1sa, Amerikada tayyorlangan aynan shu mahsulot to‘liq germetik va so‘v o‘tmaydigan bo‘1gan. Biroq 1940-yîllaming oxiri va 1950-yi11aming boshlarida yapon mutaxassislari sifatni boshqarish bo‘yicha amerikalik obro‘li olimlar E.Deming va Dj.Djuran tomonidan o‘qiti1ib, bu bilimlar Yaponiya sanoatiga mu^{vaffaqiyatli qo‘llanilgan.}
Loyihalashtirish, ishlab chiqarish, mahsulotni sotish va tahlil
hamda uning natijasida o‘zgarish1ami yuzaga kelishi bilan aloqador bo‘lgan Deming sikli deb nomlanuvchi ya'ni sifatni oshirish uchun PDCA ("plan - do - check - action") — “rejalashtirish” — “bajarish”
— “tekshirish” — “tuzatish harakatlar” sikli joriy etilgan.
Texnologik jarayonlarni boshqarish uchun nazorat xarita- laridan keng foydalanilgan. Deming ma'ruza1ar kitobidan mual- liflik gonorardan unîng nomiga mukofot ta'sis etish uchun foyda- lanilgan. Korxonalar va alohida shaxslar uchun 1951-yil Deming Oltin medali taqdim etilgan. Bulaming barchasi rahbariyat quroli sifatida sifatni boshqarishga yaxshi muhit yaratgan. Yaponiyadagi ilg‘or ftrmalarda yanada to‘1iq va ketma-ketlikda tizimli sifatni boshqarish tamoyillari va kompleks yondashishi joriy qilingan. Tajribalami batafsil o‘rganib, tahlil qilib, AQSHda va G‘arbiy Yevropada ulami o‘zlashtirishga harakat qilingan.
Sifatni boshqarishga yaponcha yondashishning solishtirish ıahlilⁱ shuni ko‘rsatadiki, bir qancha farqli jihatlari qatorida, unda ınlllatlararo g‘oya va universal tavsifdagi nazariy qoidalar mavjudligi bilan farqlanadi. Xorijiy i1g‘or firmalarda sifatni boshqarish tizimi yanada to‘1iq va to‘g‘ri amalga oishirsh konsepsiyasini topdi va o‘z vaqtida mohiyati bo‘yicha universalligi va tizimni joriy qilish va rivojlantirish tavsiflari yaratildi. Sifatni boshqarishga yaponcha yondashishning farqli elementlari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:

1. 
   barcha bo‘1inma1ar bo‘yicha mehnat natijalari va jarayon- larini doimiy takomillashtiriga mo‘1ja11anish;
   
2. 
   mahsulot sifatiga emas, jarayonlar sifati nazoratiga mo‘1- jallanish;
   
3. 
   nuqsonlar kelib chiqish ehtimoliga imkon darajada yo‘1 qo‘ymas1ikka mo‘lja11anish;
   
4. 
   navbatdagi opretsiyadan oldingiga, yuqori qarab oqim tamoyili bo‘yicha yuzaga keluvchi muammolarııi sinchiklab tadqiq va tahlil qilish;
   
5. 
   o‘stirish tamoyili: “Sening iste'mochning — ishlab chiqa- rishning keyingi opertsiyasini bajaruvchisi”;
   
6. 
   bevosita bajaruvchilar ustidan va mehnat natijalari sifati ustidan to‘liq javobgarlikııi mustahkamlash;
   
7. 
   inson omillaridan faol foydalanish, ishchi va xodimlarni ijodiy potensialini rivojlantirish, ma’nan o‘stirish: “Yaxshi odamga yomon ishlash uyat”.
   

“Yapon mo‘jizasi”ning asosiy konsepsiyasi — hoh u ishlab chiqarish, texnologiya, boshqaruv yoki xizmat ko‘rsatish bo‘1masin, takomillashgan texnologiyasidir. Firmalarda hisoblash va mikroprosessor texnikasi, yangi materialar, loyihalashni avto- matlashtirilgan tizimlari keng joriy etilib, ularda to‘1iq kompyu- terlashtirilgan statistik usullari qo‘11aniladi.
Oxirgi yillarda sifatni boshqarish tizimlarini ishlab chiqishning xarakterli jihatlari uning tarkibiga iste'mo1chi bilan aloqa tizimi va ta'minotchi1ar bilan aloqa tizimi kiritilganligi bo‘lib hisoblanadi.