Мавзу: «аралаш дистрофиялар»

Гематин пигменти 3 хил кўринишда пайдо бўлади:

А) хлорид кислотали гематин – гемин
Б) безгак гематини – гемомеланин
В) формалинли гематин
HCl ли гематин қизилўнгач ва ошқозондан қон кетганда HCl таъсирида эритроцитлар парчаланиб, қора рангли гематнга айланади. Натижада касаллар қора рангли моддага (кофе қуйқасига) ўхшаш қусади, нажаси қораяди. Бу симптомларга мелена дейилади. Қон қусиш гематомезис дейилади. Қизилўнгачда, асосан, жигар портал томирлар касалликларида қон кетади.
Безгак гематини – гемамеланин безгак плазмодийси, яъни шизонтлари эритроцитлар ичида паразитлик қилади. Гемоглабин Билан озиқланиб уни қора рангли гемомеланин пигментига айлантиради. Натижада ички органлар, тери қора рангда бўялади. Бу ҳолатни гемомеланоз дейилади.
Фармолинли гематин- тўқ қўнғир рангдаги пигмент, тўқималарда фармолин билан фиксация қилиш натижасида хосил бўлади. Фармолиннинг рН=6.0
Парфирин – товланувчи пигмент. Бироз миқдорда қон ва сийдикда учрайди. Гематопарфиринлар қонда тўхтаб қолганда бадан териси ва суяклар қўнғир тусга киради. Захарланиш, авитаминоз ва жигар касалликларида кўпайиб кетади. Гематопарфиринлар меланиннинг антогонисти.
£ужайра некрози – тирик организмдаги ҳужайраларнинг ҳалок бўлиши, ўлиб кетиши. Буни иккита жараён келтириб чиқаради.
А) £ужайранинг ферментлар таъсирида ҳазмланиши:
Б) Оқсилларнинг денатурацияга учраши:
Аутолиз – каталитик ферментларнинг ҳужайрадаги ёки улик ҳужайра
лизосомаларидан пайдо бўлади ва ҳужайра емирилишига олиб келади.
Гетеролизис – иммиграция қилиб ўтган лейкоцитлар лизосомалари томонидан ҳужайранинг емирилиши.
Некроз 2 хил бўлади.
Коагуляцион некроз- ҳужайра тузилмаларининг денатурацияларининг кучайиб кетиши (нам некроз).
Колликвацион некроз - ҳужайра органелларининг ферментлар таъсирида ҳазм бўлиш жараёни (қуруқ некроз).
Липофусцин – сариқ жигар рангли қарилик пигменти. Узоқ вақт оч қолганда ва сурункали касалликларда пайдо бўлади.