Mavzu: Asosiy xo’jalik jarayonlari hisobi

Ishlab chqarish xarajatlari tarkibiga qarab oddiy va kompleks xarajatlarga bo’linadi. Oddiy xarajatlar tarkibiga qarab: oddiy,ko’pincha bir elementdan to’zilgan bo’ladi. Masalan birinchi navli bugdoy nonini pishirish uchun sarflangan birinchi nav bugdoy uni; kompleks xarajatlar ko’pgina elementlardan tashkil topgan bo’ladi. Bu xarajatlarga mashina va uskunalar xarajatlari,tsex va umumxo’jalik xarajatlari kiradi. Itttlab chqarish xarajatlari sodir bo’lgan vaqtiga qarab: utgan paytdagi (vaqtdagi) va joriy xarajatlarga bo’linadi. Ishlab chqarish xarajatlarini turkumlashda,ularning eng ahamiyatligi-mahsulot tannarxiga olib borish usuliga qarab turkumlashdir. Bu jihatdan barcha xarajatlar mahsulot tannarxiga kushilishiga qarab bevosita (to’q’ridan to’q’ri) va bilvosita (egri) xarajatlarga bo’linadi.

• Ishlab chqarish xarajatlari tarkibiga qarab oddiy va kompleks xarajatlarga bo’linadi. Oddiy xarajatlar tarkibiga qarab: oddiy,ko’pincha bir elementdan to’zilgan bo’ladi. Masalan birinchi navli bugdoy nonini pishirish uchun sarflangan birinchi nav bugdoy uni; kompleks xarajatlar ko’pgina elementlardan tashkil topgan bo’ladi. Bu xarajatlarga mashina va uskunalar xarajatlari,tsex va umumxo’jalik xarajatlari kiradi. Itttlab chqarish xarajatlari sodir bo’lgan vaqtiga qarab: utgan paytdagi (vaqtdagi) va joriy xarajatlarga bo’linadi. Ishlab chqarish xarajatlarini turkumlashda,ularning eng ahamiyatligi-mahsulot tannarxiga olib borish usuliga qarab turkumlashdir. Bu jihatdan barcha xarajatlar mahsulot tannarxiga kushilishiga qarab bevosita (to’q’ridan to’q’ri) va bilvosita (egri) xarajatlarga bo’linadi.

Bevosita yoki to’q’ridan to’q’ri xarajatlar deb ishlab chiqarilayotgan mahsulotning turlariga to’q’ridan to’q’ri boruvchi xarajatlar kiradi. Bunday xarajatlarga xom-ashyo va materiallar,yoq’ilg’i,elektro-energiya xarajatlari,asosiy ishlab chqarishda bevosita qatnashuvchi ishlarga hisoblangan ish xaklari va shu kabi xarajatlar kiradi.

• Bevosita yoki to’q’ridan to’q’ri xarajatlar deb ishlab chiqarilayotgan mahsulotning turlariga to’q’ridan to’q’ri boruvchi xarajatlar kiradi. Bunday xarajatlarga xom-ashyo va materiallar,yoq’ilg’i,elektro-energiya xarajatlari,asosiy ishlab chqarishda bevosita qatnashuvchi ishlarga hisoblangan ish xaklari va shu kabi xarajatlar kiradi.