Mavzu: Astrofizikaning tadqiqot metodlari Reja: Astrofizika fani haqida

NIZOMIY NOMIDAGI TDPU FIZIKA VA MATEMATIKA FAKULTETI FA-303 GURUH TALABASI Mo’minova MArjonaNING ASTRONOMIYA O'QITISH METODIKASI FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

MAVZU: Astrofizikaning tadqiqot metodlari
Reja:
1. Astrofizika fani haqida
2. Astrofizikaning tadqiqot ob’ektlari
3. Astrofizikaning tadqiqot metodlari
Astrofizika yulduzlar, sayyoralar, galaktikalar va boshqalar kabi kosmosdagi barcha jismlarni tahlil qilish va tushuntirish uchun fizika va kimyo yondashuvlarini birlashtirishga mas'uldir. U astronomiyaning bir bo'lagi sifatida paydo bo'ladi va Olamni o'rganish bilan bog'liq fanlarning bir qismidir.
O'rganish ob'ektining bir qismi olamdagi hayotning kelib chiqishini va undagi odamlarning vazifasini yoki rolini tushunishga oid izlanishlar bilan bog'liq. Masalan, sayyoralar tizimida hayotni rivojlantirish uchun qulay sharoitlar bilan atrof-muhit qanday rivojlanib borishini bilib olish
Astrofizika astronomik jismlarning kelib chiqishi va mohiyatini tushuntirish uchun o'zining tadqiqot ob'ekti hisoblanadi. U ko'rib chiqadigan omillardan ba'zilari zichlik, harorat, kimyoviy tarkibi va yorqinligi.
Astronomiyaning ushbu bo'limi koinotdagi har qanday astronomik maqsad uchun asosiy ma'lumot manbai sifatida elektromagnit spektrdan foydalanadi. Sayyoralar, yulduzlar va galaktikalar va boshqalar o'rganiladi. Hozirgi kunda u qora tuynuklar, qorong'u materiya yoki quyuq energiya kabi murakkabroq yoki uzoqroq maqsadlarga qaratilgan.
Astrofizik yondashuvda tatbiq etilgan zamonaviy texnologiyalarning aksariyati yorug'lik orqali ma'lumot olishga imkon beradi. Elektromagnit spektrni o'rganish bilan ushbu intizom inson ko'ziga ko'rinadigan va ko'rinmas astronomik jismlarni o'rganishga va bilishga qodir
Astrofizika amaliy va nazariy qismlardan iborat. Amaliy Astrofizika osmon jismlari va ular orasidagi muhitni tadqiq etish usullari va vositalarini ishlab chiqish va ularni astronomik kuzatishlarga tadbiq etish, osmon yoritqichlari yorug’ligini va spektrini o’lchashlardan olingan ma’lumotlarni tahlil qilish va yoritqichlarning fizik ko’rsatkichlarini topish va rivojlanish qonuniyatlarini o’rganish kabi masalalar bilan shug’ullanadi. Nazariy Astrofizika kuzatuv ma’lumotlari asosida erishilgan fundamental natijalarning fizik tabiatini tushuntirish, o’rganilayotgan ob’yekt modelini tuzish, fizik parametrlarining vaqt davomida o’zgarish qonuniyatlarini topish bilan birga model bilan real ob’yektni bir-biriga mos keltirishga intiladi. Hozirgi zamon Astrofizikasi ko’p to’lqinli fan bo’lib, u elektromagnit nurlanish spektrining barcha diapazonlarda (gamma, rentgen, ultrabinafsha, optik, infraqizil va radioto’lqinlarda) tadqiqotlar olib bormoqda. 
Astrofizika tadqiqot ob’yektlari, vosita va usullariga ko’ra quyidagi bo’limlardan tashkil topgan: Quyosh fizikasi, sayyoralar fizikasi, meteor, asteroid va kometalar fizikasi, o’zgaruvchan yulduzlar fizikasi, yulduzlar evolyutsiyasi va “fizikasi, Galaktika astronomiyasi, yulduzlararo muhit fizikasi, Galaktikadan tashki astronomiya, plazma Astrofizikasi, relyativistik Astrofizika, gamma astronomiya, rentgen astronomiyasi, ultrabinafsha astronomiya, infraqizil Astrofizika, astrofotometriya, astrokolorimetriya, astrospektroskopiya, neytrino astronomiyasi va boshqalar. Oxirgi bir necha o’n yil mobaynida Astrofizikaning eng katta yo’nalishi hisoblanib kelingan radioastronomiya kuchli radioteleskoplar yordamida fundamental ahamiyatga ega bo’lgan turli radiomanbalar (pulsarlar, kvazarlar, radiogalaktikalar va hokazolar) ni topib, ularning tuzilishi va radionurlanish mexanizmlarini o’rganib chiqdi. Hozir u Astrofizikadan ajralib, astronomiya bo’limlaridan biriga aylangan. Astrofizika fani fizika, mexanika, geofizika, kimyo bilan va shuningdek astronomiyaning boshqa bo’limlaridan yulduzlar astronomiyasi, kosmogoniya hamda kosmologiya bilan bog’liqdir.