Mavzu. Bank inqirozlari

7-rasm 
 
 

---

Valyuta inqirozi davom etadi. 
Moliyaviy sektorda banklarning balansini yomonlashuvi va katta miqdorda 
qisqa muddatli tashqi qarzlarning hosil bo‗lganligi hamda Koreya milliy 
valyutasiga spekulyativ hujumning mavjudligi boisiqtisodiyotda kapital oqimining 
kutilmaganda to‗xtab qolishi xavfidan qochib qutulishning iloji yo‗q edi. 1997 -yil 
iyul oyida Tailand batining qulashi bilan1997 -yil erta avgust oyida mamlakatda 
qirq ikkita moliyaviy kompaniyalarning yopilganligi to‗g‗risida e‘lon qilindi. 
Natijada bozor ishtirokchilariningo‗xshash muammolar boshqa SHarqiy Osiyo 
davlatlarida mavjudligi borasida shubhaga borishlari natijasidamuammo boshqa 
hududlarga ham keng yoyildi. Tezda spekulyantlar Janubiy Koreya iqtisodiyoti 
ham og‗ir ahvolda ekanligini aniqlashdi. Janubiy Koreya markaziy banki foiz 
stavkalarni ko‗tarish orqali o‗z valyutasini ortiq himoya qila olmasligi ma‘lum 
bo‗ldi. CHunki foiz stavkalarning ko‗tarilishi orqali milliy valyutaning himoya 
qilinishi allaqachon kuchsizlangan banklarni cho‗ktirib yuborishi aniq edi. 
Spekulyantlar Koreya milliy valyutasi vonni chiqarib yuborishi spekulyativ 
hujumni keltirib chiqardi.
So„nggi bosqich: valyuta inqirozi to„liq masshtabli moliyaviy inqirozni 
keltirib chiqardi.  
Chunki nomoliyaviy va moliyaviy firmalarda katta miqdorda xorijiy 
valyutada qarzlar mavjud bo‗lib,Koreya vonining salkam 50%gacha qadrsizlanishi 
xorijiy valyutada ifodalangan qarzlarning milliy valyutadagi qiymatini ikki 
barobaroshirishi natijasida sof qiymatning qattiq emirilishi yuzaga keldi. Sof 
qiymatning yo‗qolishi Koreya moliyaviy bozorlarida mahalliy va xorijiy qarz 
beruvchilar uchuntanlovning yomonlashuvi va psixologik risk muammosini 
yanada murakkablashtirdi.
Firmalarning pul oqimi va balansni yomonlashuvi bank inqirozini yanada 
og‗irlashtirdi. 
Banklar 
tomonidan 
mahalliy 
firmalarga 
ajratilgan 
dollardaifodalangan qarzlar so‗ndirilmaganligi hamda xorijiy valyutadagi 
qarzlarningko‗proq vonda to‗lanishi oqibatida banklarning balansi yanada 
yomonlashdi.SHuningdek, moliyaviy institutlar tomonidan tashqi qarzlarining 
qisqa muddatga jalb qilinishiqo‗llabquvvatlanganligilikvidlik muammosini 
chuqurlashtirdi. Chunki, banklar ushbu qarzlarni tezda qaytarishlari shart edi. 
Xukumat bank tizimida yuzaga kelgan vahimani to‗xtatish maqsadida banklardagi 
barcha omonatlarni kafolatlash borasida qadam tashladi. Ammo kapital hajmining 
kamayishi bevosita banklar tomonidan kreditlash faoliyatini qisqartirilishi 
shartligini anglatar edi. (8-rasm) 

---