Mavzu: Bank inqirozlari va ularning sabablari, oqibatlari Bank inqirozlari kelib chiqishi

Belgilangan valyuta kursi. Bunday sharoitda mamlakatda narxlar barqarorligini ta’minlash maqsadida valyuta kursini sun’iy ravishda ushlab turilishi Markaziy bank valyuta zahiralari kamayishiga sabab bo‘ladi. Tashqi qarzlar bilan bog‘liq hisob-kitoblarda muammolar kuchayib, parallel valyuta bozori vujudga keladi. Bu esa, o‘z navbatida foiz stavkalarining oshishi va qarzdorlar to‘lovga layoqatliligining yomonlashuviga olib keladi.

Bank inqirozlarini vujudga keltiruvchi omillarning ta’sir darajasi

№	Bank inqirozi omillari	Ta’sir darajasi, %
1	Nazorat va tartibga solishga oid kamchiliklar	90
2	Bank menejmentiga oid kamchiliklar	69
3	Savdo qoidalarining buzilishi	69
4	Iqtisodiy turg‘unlik(tanglik)	55
5	Siyosiy aralashuv	40
6	Afillangan shaxslarga kreditlar	31
7	Spekulyativ “po‘fak(ko‘pik)lar”	24
8	Firibgarlik	21
9	Davlat korxonalarini kreditlash	21
10	“Golland kasalligi”	14
11	Kapitalning chiqib ketishi	7
12	Sud tizimida mavjud muammolar	7
13	Omonatchilar tomonidan banklardan depozitlarni olishning faollashuvi	7

K.V.Rudiy tomonidan amalga oshirilgan tadqiqotlarga ko‘ra bank inqirozlarining kelib chiqish sabablari quyidagilardan iborat:

K.V.Rudiy tomonidan amalga oshirilgan tadqiqotlarga ko‘ra bank inqirozlarining kelib chiqish sabablari quyidagilardan iborat:

• 
  - qadrsiz milliy valyuta;
  
• 
  - dollarizatsiya darajasining yuqoriligi;
  
• 
  - katta miqdordagi tashqi qarz;
  
• 
  - yuqori byudjet defitsiti;
  
• 
  - YaIM o‘sish sur’atining pastligi;
  
• 
  - banklarni tartibga solishning zaifligi;
  
• 
  - moliyaviy bozorlarning rivojlanmaganligi va ixtisoslashgan moliya-kredit muassasalari.
  

Bank inqirozlarining salbiy oqibatlari

• 
  Oqibatlariga ko‘ra, bank inqirozlarini uch guruhga ajratish mumkin: mikroiqtisodiy darajada ta’sir etuvchi, makroiqtisodiy darajada tarqaluvchi, iqtisodiyotning demonetizatsiyasi va inflyatsiya darajalarining oshishiga olib keluvchi byudjet-moliya tizimining masshtabli nobarqarorligiga olib keladi.