Mavzu: biologiyani o'qitishda o'quvchilarda tahliliy tanqidiy va mantiqiy fikr yuritish. Reja

Taqqoslanadigan jihatlar	Qirqquloqlar	Ochiq urug'lilar
Yopiq urug'lilar
Hayotiy shakli.
Ildizi.
Poyasi.
Bargi.
Ko'payish organlari.
Ko'payish jarayonining tashqi muhit omillariga bog'liqligi.

1. 
   Nima sababdan yopiq urug'lilar o'simliklar olamida hukmronligini aniqlang.
   

II topshiriq

Suvda hamda quruqlikda yashovchilar, sudralib yuruvchilar va qushlarning tuzilishini taqqoslang. Ular o'rtasidagi o'xshashlik va farqlami aniqlang.

Taqqoslanadigan jihatlar	Suvda hamda quruqlikda yashovchilar	Sudralib yuruvchilar	Qushlar
Tana qoplami.
Hazm qilishi.
Qon aylanishi.
Yuragi.
Nafas olishi.
Ayirishi.
Nerv sistemasi.
Sezgi organlari.
Ko'payishi.

2. 
   Nima sababdan qushlar hayvonot olamida hukmronligini aniqlang.
   

O'quvchilar ushbu topshiriqlami bajarib bo'lganlaridan so'ng, o'qituvchi biologik progress, aramorfoz, idioadaptatsiya, umumiy degeneratsiya haqida ma’lumot beradi va o'quvchilarga misol keltirishni tavsiya etadi. O'quvchilar o'zlari to'ldirgan jadvaldan foydalanib yopiq urug'lilar va qushlardagi aramorfozlami aniqlaydi.
Shu tarzda o'quvchilarda bog'lanishli fikr yuritish ko'nikmalari shakllantiriladi va rivojlantiriladi. Mustaqil fikr yuritish (muammoli vaziyatlarni tahlil qilish, farazlami ilgari surish, awal o'zlashtirgan bilim, ko'nikma va malakalami yangi vaziyatlarda qo'llab, yangi bilim, ko'nikma va malakalami egallash, o'z fikrini dalillash).
Mustaqil fikr yuritish shaxs hayotida muhim ahamiyat kasb etadi. Shu sababli biologiyani o'qitishning barcha shakllarida, o'quvchilarda mustaqil fikr yuritish ko'nikmalarini rivojlantirishga ahamiyat berish zarur.
Mustaqil fikr yuritish quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi:
• muammoli vaziyatlarni tahlil qilish;
• farazlami ilgari surish;
• awal o'zlashtirilgan bilim, ko'nikma va malakalami yangi vaziyatlarda qo'llab, yangi bilim, ko'nikma va malakalami egallash;
• o'z fikrini dalillash;
• javobning to'g'riligini tekshirib ko'rishga.
O'quvchilarda mustaqil fikr yuritishni rivojlantirish uchun o'qituvchi har bir mavzuni o'rganishda muammoli vaziyatlarni vujudga keltirishi va o'quvchilarning bilish faoliyatini muammoli vaziyatlarni hal qilishga yo'llashi lozim.
Masalan, «Bir urug' pallalilar. Loladoshlar oilasi» mavzusini o'rganishda muammoli vaziyat vujudga keltirilib, o'quvchilarning ikki pallalilar sinfi oilalarini o'rganishda o'zlashtirgan bilimlarini yangi kutilmagan vaziyatlarda qo'llashiga imkon yaratishi lozim.
Jumladan, o'quvchilarga quyidagi o'quv topshiriqlarini bajarish tavsiya etiladi.
Topshiriqning didaktik maqsadi: Bir urug' pallali o'simliklar, loladoshlar oilasining o'ziga xos xususiyatlari, oilaning yowoyi va madaniy vakillarining ahamiyatini o'rganish.

T/r	O'quvchilar o'dashtirishi lozim bo'lgan materiallar yuzasidan о‘quv topshiriqlari	Topshiriqni bearish bo'yicha ko'rsatmalar
1	Darsiikdagi matnni diqqat bilan o‘qib quyidagi savollarga javob toping va topshiriqlami bajaring.	O'quvchilar guruhi bilan hamkorlikda ishlang.
2	Bir urug‘ pallali o'simliklarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlang.
3	Bir urug`pallali 0‘simliklar sinfiga qaysi oilalar mansubligini aniqlang.
4	Loladoshlar oilasining o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlang.
5	Loladoshlar oilasi vakillarining gul tuzilishi va formulasini o'rganing.
6	Lolaning tuzilishini na’matakning tuzilishi bilan taqqoslang va quyidagi jadvalni to'ldiring.	O'quvchilar bilan o'tkaziladigan savol-javobda faol ishtirok eting.