Mavzu: Boshlang’ich sinf o’quvchilariga vaqtga doir masalalar yechishga o’rgatish metodikasi mundarija kirish i-bob boshlang’ich maktabda matematika darsida vaqt tushunchasini shakillantirish

Mavzu: Boshlang’ich sinf o’quvchilariga vaqtga doir masalalar yechishga o’rgatish metodikasi
MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………………………………2
I-BOB BOSHLANG’ICH MAKTABDA MATEMATIKA DARSIDA VAQT TUSHUNCHASINI SHAKILLANTIRISH……………………………………..5

1. 
   Boshlang'ich maktabda matematika darslarida vaqtinchalik tasavvurlarni shakllantirishning nazariy asoslari……………………………………………5
   
2. 
   "Vaqt" miqdorini o'rganish tarixi……………………………………………..8
   

II-BOB VAQT O’LCHOV BIRLIKLARI……………………………………..23
2.1 . Vaqt haqidagi dastlabki tasavvurlarni tarkib toptirish………………………23
2.2 Vaqt va uning o’lchov birliklari bilan tanishtirish va misollar ishlash…….…28
XULOSA………………………………………………………………………....33
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………..34

KIRISH
Kurs ishining dolzarbligi. Barkamol avlodni tarbiyalash istiqlolimizning ilk yillaridan davlat darajasidagi vazifa etib belgilangan.Yosh avlodning axloqiy tarbiyasida axloqiy ong va axloqiy tuyg‘ularni shakllantirish, barcha pedagog va psixologlar tomonidan shu yurt taraqqiyoti uchun qo’yilgan ulkan qadam hisoblanadi.Bolaning ilk bolalik davridagi, maktabgacha tarbiya yoshidagi hamda kichik maktab yosh davridagi axloqiy ongi o’zi yashab turgan muhit, dini, ta’lim-tarbiyasi va irsiyat xususiyatlari bilan chambarchas bog’loiq bo’ladi. O’g’il va qiz bolalarni faqat bog’cha va maktabdagi ta’limi bilan cheklanib qolmasdan, ota-onalar ham bu borada harakat qilishi kerak. Bola bosqichma-bosqich bog’cha, maktab muassasalariga boradi.Lekin uning o’zlashtirgan bilim va ko’nikmalarini rivojlantirish,nazorat qilish va albatta, uni qo’llab-quvvatlash pedagog va psixologlarning zimmasida turadi. Jamiyat taraqqiyoti tarixi shuni ko‘rsatadiki, faqat ma’naviyat keng quloch yoygan, ilm taraqqiy etgan mamlakatlardagina adolatli jamiyat qurish va unda bir biriga mehr- oqibatli komil insonlar shakllanishi mumkin. Bunday jamiyatda xalqning ertangi kunga ishonchi va bunyodkorlik, yaratuvchilik ishiga ezgulikka intilishi kuchli bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning BМТ Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan Har qanday davlatning tarixiy taraqqiyot yo‘lidan ma’lumki, yurtning jadal rivojlanishi, muayyan yutuqlarga erishishi, xalqning farovon bo‘lishi o‘sha davlatda yoshlar ta’lim-tarbiyasi va kelajagiga beriladigan e’tibor darajasiga bog‘liq. Shu ma’noda, O‘zbekistonda yoshlar masalasi davlat siyosatining eng ustuvor yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Mamlakatda yoshlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish, ularga zarur shart-sharoitlar va imkoniyatlarni yaratib berish borasida mustahkam huquqiy baza yaratilgan va bu tizim zamon talablariga hamohang ravishda takomillashtirib borilmoqda.
O‘zbekiston Prezidenti tomonidan 2018-yil 27-iyunda imzolangan «Yoshlar – kelajagimiz» Davlat dasturi to‘g‘risida»gi Farmon bu boradagi ishlar samaradorligini oshirishga qaratilgan muhim hujjat bo‘ldi. O‘z navbatida, O‘zbekistondagi barcha o‘zgarishlarning negizi hisoblangan ta’lim-tarbiya tizimida ham tub islohotlar olib borilmoqda. Ayni vaqtda ta’lim, shu jumladan, ijtimoiy soha uchun xarajatlar miqdori davlat byudjeti xarajatlar umumiy qiymatining yarmidan ko‘prog‘ini tashkil etmoqda. Tabiiyki, har qanday davlat ham bunday katta xarajatlarni ko‘tara olmaydi, ammo qanchalik og‘ir bo‘lmasin, buning uchun zarur mablag‘ va resusrlar izlab topilmoqda.O‘zbekiston rahbari mazkur xarajatlarni xarajat emas, balki kelajak uchun qo‘yilgan eng samarali sarmoya deb hisoblab, ta’lim darajasi va sifati har qanday davlatning istiqbolini belgilab beradigan muhim omil ekanini ta’kidlamoqda. Haqiqatan ham, islohotlarning taqdiri, natijasi, birinchi navbatda, kadrlar saviyasiga, ularning davr va taraqqiyot talablariga nechog‘li javob bera olishiga bog‘liq. Shu maqsadda, mamlakatda Maktabgacha ta’lim vazirligi tashkil etildi, maktab ta’lim tizimi tubdan isloh qilinib, 11 yillik umumiy o‘rta ta’lim qayta joriy etildi.
Boshlangʻich ta’lim – uzluksiz ta’limning asosiy boʻgʻinlaridan biri, bilimlar poydevori boʻlib hisoblanadi. Soʻnggi yillarda mamlakatimizda maktab ta’limida matematika oʻqitish, ayniqsa boshlangʻich ta’lim tizimida oʻz koʻlami va ahamiyati jihatidan gʻoyat katta oʻzgarishlarni amalga oshirdi.
Maktabda matematika oʻqitishni tashkil etishning tarixiy, murakkab, koʻp yillik, tajribada sinalgan va hozirgi zamonning asosiy talablariga javob beradigan shakli – darsdir. Boshlangʻich sinflarda matematika oʻqitishda oʻquvchilarni masalalar yechishga oʻrgatish gʻoyat muhimdir. Maktabda oʻqitishning boshidan oxirigacha matematik masalalar oʻquvchilarga matematik tushunchalarni toʻgʻri shakllantirishga, uni oʻrab turgan muhitning oʻzaro aloqadorligini chuqur anglashga yordam beradi. Oʻrganilayotgan nazariy qoidalarni qoʻllash, kuzatilayotgan hodisalarga har xil sonli bogʻlanishlarni oʻrnatish imkonini beradi. Shu bilan birga, masalalar yechish bola tafakkurining rivojlanishiga yordam beradi. Oʻquvchilarga beriladigan ta’limda masalalar va ularning yechimlari vaqt boʻyicha ham, bolaning aqliy rivojlanishiga ta’siri boʻyicha ham muhim oʻrin egallaydi. Yechilayotgan masalaning oli oʻqituvchining u yoki bu masalani yechish uchun berib, undan qanday pedagogik maqsadni koʻzlaganiga bogʻliq.
Matematikaning boshlang'ich kursining asosiy asosiy tushunchalari "son" va "qiymat" dir. Boshlang'ich sinf o'qituvchilarini tayyorlashda foydalaniladigan metodik-matematik adabiyotlarda bunga katta e'tibor berilgan. Biroq, “bu tushunchalarning asl kelib chiqishi va mohiyati, ularning munosabati va o‘zaro bog‘liqligi maktab o‘quvchilarining mutlaq ko‘pchiligi va, afsuski, ko‘plab o‘qituvchilar ongidan tashqarida qolmoqda
Amaliyot shuni ko'rsatadiki, o'qituvchi ko'pincha "qiymat" atamasini, shuningdek, qadriyatlar doirasiga kiritilgan vaqt tushunchasini qo'llashda noaniqlikka ega. Bu, birinchidan, o'rganilayotgan tushunchaning yuqori darajadagi abstraktsiyasi bilan bog'liq. Ikkinchidan, vaqtni o'rganish jarayoni uzunliklar, maydonlar, hajmlar va massalarni o'lchashdan ancha murakkabroq, chunki ixtiyoriy intervalni vaqt birligi sifatida qabul qilish mumkin emas, faqat vaqti-vaqti bilan takrorlanadigan jarayon bilan bog'liq. Shuning uchun vaqtning mavjud o'lchovi Yerning o'z o'qi atrofida aylanishiga va Yerning Quyosh atrofida aylanishiga asoslanadi va mutlaqo aniq emas.