Mavzu:Erkinliklarning buyuk xartiyasi.
1.13 asrda Angliya qishloqlarida barshchina tartibi.
2. Angliya va Fransiyada feodal tuzum.
3.Angliyada markazlashgan davlat tashkil topishi va bu tuzumning boshqa davlatlardan farqi.
4.Buyuk erkinlik xartiyasi.
Reja:
Barshchina - Barshchina –yer shaklining bir turi bo`lib,qaram dehqonlar ya`ni krepostnoylarning katta yer egalariga tekin ishlab berishi degan ma`noni anglatadi.
- Angliyada dvoryan va krepostnoylarning musonabatlari boshqacha tartibda bo`lgan.Angliyani egallagan kam sonli norman drujinasi katta-katta yer maydonlariga ishlov bera olmagan,shu sababli ular krepostnoylarga ma`lum imtiyozlar asosida ishlash uchun yer-mulklar taqsimlab berganlar.Bu tizim 11 asrda Angliyani markazlashtirish bilan birga olib borilgan.Eng katta yer egasi bo`lgan qirol feodallarning qaram dehqonlarga yomon munosabatda bo`lishiga yo`l qo`ymagan va feodallar ham qirolga bo`ysunganlar.
- Shu sababli boshqa Yevropa davlatlariga qaraganda Angliyada bu tuzum ertaroq bekor qilingan.1350-yilda Eduard 3 tomonidan”yerda ishlovchilar holati to`g`risida”qonun qabul qilingan.Unga ko`ra qaram va erkin dehqonlar qonun bo`yicha yerda ishlaganligi uchun haq olgan va barshchina tuzumi butunlay bekor qilingan.Lekin bu qonunga qaramay bu shavfqatsiz tuzum anchagacha davom etgan.
- Mamlakatning istilo qilinishi va qo`zg`olonarning bostirilishi natija-sida eski angl-saks feodallarining katta bir qismi o`zining yer-mulk-laridan mahrum qilinib,ularning o`rnini yangi fransuz-normand kel-gindilari egalladi.Juda ko`p miqdordagi yerlarni-deyarli barcha o`r-monzorlarni va ekin ekiladigan yer maydonlarining qariyb 1\7 qismini Vilgelm o`ziga oldi.Shunisi qiziqki,Vilgelm yangi baronlarga yer taqsimlab berar ekan,baronlarga qarashli yer-mulklarning bir joyda to`planmasligiga harakat qildi.Eng katta baronlarning o`nlab va yuzlab yer-mulklari bor edi-yu,lekin bu yer-mulklar odatda ko`p grafliklarga tarqalib ketgan edi.
- Feodallar sinfi shaxsiy sostavining o`zgarishi Angliya uchun ikki yoqlama ahamiyatga ega edi.Birinchidan,yerga egalik qiluvchi yangi feodallar koroldan minnatdor bo`lishlari kerak edi va shunday qilib ularning munosabatlari quruqlikdagiga qaraganda mustahkamroq bo`lishi lozim edi.Feodallar o`zlarining yer-mulklari uchun korol talabiga ko`ra harbiy xizmat o`tashlari,va bundan tashqari ayniqsa feodlarini meros qoldirish paytida boj tariqasida yuqori soliqlar to`lashlari kerak bo`lgan.Vilgelm faqat o`z vasallaridan emas vassalarining vassalaridan ham qirolga qasamyod etishni talab qilardi.Normanlar istilosi natijasida Angliyada harbiy-feodal sistemasi ana shu tariqa qattiq markazlashgan bir tus oldi.Fransiyada esa qirol deyarli yer-mulkga ham qudratga ham ega bo`lmagan,mamalakat amalda bir necha qismlarga bo`linib ketgan edi.Katta yer egalari o`z xo`jaliklarida xo`jayin bo`lganlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
