Mavzu: co2 parnik gazi. Nima uchun biz uni “Yashil” erituvchi deb ataymiz va undan foydalanish yo’llari

Ozon quyosh ultrabinafsha nurlanishining katta qismini o'ziga singdiradi va filtrlaydi, sayyoradagi barcha tirik organizmlarni teri saratoni va katarakta kabi ultrabinafsha nurlanishining zararli ta'siridan himoya qiladi. Biroq, yer sathida ozon havoning zararli ifloslantiruvchisi bo'lib, astma va bronxit kabi nafas olish muammolariga olib kelishi mumkin. Yer darajasidagi ozon NOx (azot oksidi) va VOC (uchuvchi organik birikmalar) quyosh nuri ta'sirida reaksiyaga kirishganda hosil bo'ladi. Bu ifloslantiruvchi moddalar avtomobillar, fabrikalar va boshqa inson faoliyati natijasida chiqariladi. Shu sababli, jamoat transportidan foydalanish, avtomashinalarda harakatlanish va energiya tejovchi qurilmalardan foydalanish kabi bu ifloslantiruvchi moddalar chiqindilarini kamaytirish choralarini ko‘rish muhim.

• Ozon quyosh ultrabinafsha nurlanishining katta qismini o'ziga singdiradi va filtrlaydi, sayyoradagi barcha tirik organizmlarni teri saratoni va katarakta kabi ultrabinafsha nurlanishining zararli ta'siridan himoya qiladi. Biroq, yer sathida ozon havoning zararli ifloslantiruvchisi bo'lib, astma va bronxit kabi nafas olish muammolariga olib kelishi mumkin. Yer darajasidagi ozon NOx (azot oksidi) va VOC (uchuvchi organik birikmalar) quyosh nuri ta'sirida reaksiyaga kirishganda hosil bo'ladi. Bu ifloslantiruvchi moddalar avtomobillar, fabrikalar va boshqa inson faoliyati natijasida chiqariladi. Shu sababli, jamoat transportidan foydalanish, avtomashinalarda harakatlanish va energiya tejovchi qurilmalardan foydalanish kabi bu ifloslantiruvchi moddalar chiqindilarini kamaytirish choralarini ko‘rish muhim.

Atmosfera ozoni – atmosferada kislorodga Quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siridan hosil boʻladigan gaz. Kislorodning uch atomi birikma-sidan iborat. Ultrabinafsha nurlar ta’sirida ikki atomli kislorod mole-kulasi atomlarga bulinadi. Bu atomlar boʻlinmay qolgan kislorod molekulasiga qoʻshilib, uch atomli kislorod, ya’ni ozon hosil boʻladi. Atmosfera ozoni Kuyoshdan keluvchi, koʻpgina organizmlar uchun xavfli bulgan ultrabinafsha nurlarni yutadi. Atmosfera ozoni Yer sirtidan to 55 km balandlik-kacha bulgan xavo katlamida uchraydi. Asosiy qismi 20 km bilan 35 km orasidagi balandlikda joylashgan. Agar atmosferadagi barcha ozonlar bir katlamga keltirilganda edi, 1,5 – 4,5 mm qalinlikdagi qatlam hosil bulardi. Oʻzbekiston hududi ustidagi atmosferada ozonning kalinligi yil davomida urta hisobda 1,9 dan 2,7 mm oraligʻida oʻzgarib turadi. Atmosferada aprel oyida eng koʻp, oktabr oyida eng kam ozon boʻladi.

• Atmosfera ozoni – atmosferada kislorodga Quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siridan hosil boʻladigan gaz. Kislorodning uch atomi birikma-sidan iborat. Ultrabinafsha nurlar ta’sirida ikki atomli kislorod mole-kulasi atomlarga bulinadi. Bu atomlar boʻlinmay qolgan kislorod molekulasiga qoʻshilib, uch atomli kislorod, ya’ni ozon hosil boʻladi. Atmosfera ozoni Kuyoshdan keluvchi, koʻpgina organizmlar uchun xavfli bulgan ultrabinafsha nurlarni yutadi. Atmosfera ozoni Yer sirtidan to 55 km balandlik-kacha bulgan xavo katlamida uchraydi. Asosiy qismi 20 km bilan 35 km orasidagi balandlikda joylashgan. Agar atmosferadagi barcha ozonlar bir katlamga keltirilganda edi, 1,5 – 4,5 mm qalinlikdagi qatlam hosil bulardi. Oʻzbekiston hududi ustidagi atmosferada ozonning kalinligi yil davomida urta hisobda 1,9 dan 2,7 mm oraligʻida oʻzgarib turadi. Atmosferada aprel oyida eng koʻp, oktabr oyida eng kam ozon boʻladi.