Mavzu: Dashti qipchoq o’zbeklarining Movaraunnahrga kirib kelishi,o’zbek xonliklari davridagi siyosiy jarayonlar

1 2 3

Bog'liq
Tarix 202-guruh

Nizomiy nomidagi TDPU Tarix fakulteti Tarix yo’nalishi 202-guruh talabasi Oqbo’tayeva Dinoraning O’zek xalqi etnogenezi va etnik tarixi fanidan bajargan mustaqil ishi.

1.Dashti qipchoq haqida malumot
2. Ko’chmanchi Dashti qipchoq o’zbeklarining Movaraunnahr va Xorazmga kirib kelishi va o’troqlashuvi.
3. Shayboniylar davrida etnik tarkib.

Sirdaryoning yuqori oqimi va Tiyonshan tog’ tizmalarining g’arbiy yon bag’irlaridan Dnepr daryosining quyi oqimiga qadar yoyilgan dashtlar XI-XV asrlarga oid arab va fors manbalarida Dashti qipchoq deb tilga olinadi.
Dashti qipchoq aholisi sharq manbalarida – qipchoqlar, rus manbalarida - poloveslar, vizantiya manbalarida – kumanlar venger manbalarida – kunlar deb atalgan.
Yoyiq (Ural) daryosi dashti qipchoqni ikkiga bo’lin turgan, sharqiy va g’arbiy qismlarga

Garbiy qismiga – Yoyiq va Itil (volga) daryosidan Dneprgacha bo’lgan hududlar kirgan
Sharqiy qismiga – Dneprdan sharqqa qarqab cho’zilgan dashtlar kirgan
XIII asrda Chingizxon qo’shinlari tomonidan bosib olingach, tarixda jo’ji ulusi nomini bilan atalgan Oltin O’rda davlati barpo etiladi.
XIV asrning 60-yillariga kelib Dashti qipchoqning sharqiy qismi “O’zbeklar mamlakati” aholisi esa “o’zbeklar” deb atala boshlad

O’zbek atamasi sharqiy Dashti qipchoq qabilalarining siyosiy xarbiy guruhlari yig’indisining nomidir.Bu atama aynan sharq tarixchilarining asarlarida XIII asr oxirlaridan boshlab “O’zbeklar” nomi bilan tilga olinadi.
Tarixchi Ro’zbexonning “ Mehmonnomai Buxora” asarida Dashti qipchoq o’zbeklarini 3 ta toifaga bo’ladi, bular shayboniylar, qozoqlar va mang’itlar.
Shayboniylar ulusi – Jo’jixoning 5- o’g’li Shaybon 1238 – yil bu ulusni Botuxondan oladi. 1428 – yil esa bu ulus shaybonning avlodlaridan Abulxayrxonga o’tadi.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3