Мавзу. Давлат ва иқтисодиёт. Давлатнинг ижтимоий сиёсати 1 Давлатнинг иқтисодиётни тартибга солиш зарурлиги, вазифалари ва воситалари 2

Давлатнинг даромадлар тенгсизлигини камайтириш вазифаси бир қатор тадбир ва дастурларда ўз ифодасини топади.

• трансферт тўловлари муҳтожларни, ногиронларни ва бировнинг қарамоғида бўлганларни нафақалар билан, ишсизларни ишсизлик нафақалари билан таъминлайди. Ижтимоий таъминот дастурлари орқали пенсионерлар ва қарияларга молиявий ёрдам кўрсатилади. Бу барча дастурлар давлат бюджети маблағларини жамиятнинг кам даромад олган ёки умуман даромадга эга бўлмаган аъзолари ҳисобига қайта тақсимлайди.

Биринчидан,

• давлат бозорни тартибга солиш йўли билан, яъни талаб ва таклиф таъсирида ўрнатиладиган нархларни ўзгартириш йўли билан ҳам даромадларнинг тақсимланишига таъсир кўрсатади. Меъёрдаги озиқ-овқат товарларига ўрнатиладиган имтиёзли нархлар ва иш ҳақининг энг кам (минимал) даражаси ҳақидаги қонунчилик давлатнинг, аҳолининг маълум қатлами даромадларини оширишга қаратилган тадбирларининг яна бир мисолидир.

Иккинчидан,
Аҳоли даромадлари
Бу маълум вақт оралиғида (масалан, бир йилда) улар томонидан олинган пул ва натурал шаклдаги тушумлар миқдоридир.
Аҳоли пул даромадлари
иш ҳақи
тадбиркорлик фаолиятидан олинадиган даромад
нафақа, пенсия, стипендия
мулкдан фоиз, дивиденд, рента
Натурал даромад
уй хўжаликларининг ўз истеъмоллари учун ишлаб чиқарган маҳсулотлари
иш ҳақи ҳисобига олинадиган маҳсулотлар
Аҳоли даромадлари турлари

• Бу аҳоли томонидан маълум вақт оралиғида олинган даромадларининг пул кўринишидаги миқдори.

Номинал даромад

• Бу шахсий истеъмол ва жамғарма мақсадларида фойдаланиш мумкин бўлган даромад. Бу даромад номинал даромаддан солиқлар ва мажбурий тўлов суммасига кам бўлади.

Ихтиёридаги даромад

• Бу нарх даражаси ўзгаришини ҳисобга олиб, аҳолининг ихтиёрида бўлган даромадга сотиб олиш мумкин бўлган товар ва хизматлар миқдори, яъни даромаднинг харид қувватидир.