Мавзу: Диққат режа

Асосий характеристикаси
Асослари
ихтиёрий	вазифани қабул қилиши	Вазифага асосан йўналган-лик, иродавий зўр бериш, узоқ муддатли диққатнинг тўпланганлиги толиқтиради.	Иккинчи сигнал системасини етакчи ўрни
Ихтиёрийдан сўнгги диққат	қизиқиши билан юзага келган фаолиятга «кириш»	Мақсадга йўналганлик сақ-лаб қолинади, толиқиш бўл-майди, қизиқиш ортади.	Фаолият жараёнига бўлган қизиқиши доминантасидир.
Ихтиёрсиз диққат	Кучли қўзғатув-чи асосида юзага келади	Беихтиёрийлик, енгиллик, бир фаолиятдан иккинчи фаолиятга тез ўтилади.	Шахсни қизиқиши-ни намоён қилувчи ёки характерловчи доминанта.

Диққатни барқарорлиги ва интенсивлигининг шартлари нимадан иборат?

Қисқача ушбу шартларни қайд этамиз:

1. 
   Нерв тизимининг ҳолати;
   
2. 
   Объектнинг мазмуни;
   
3. 
   Фаолият мазмуни;
   
4. 
   Ушбу фаолият амалга ошираладиган шароит;
   
5. 
   Ҳис-туйғунинг намоён бўлиши;
   
6. 
   Иродага таяниш;
   
7. 
   Шарт-шароит;
   
8. 
   Қизиқиш.
   

Диққатнинг илк даврида ривожланиш жараёнини А.Н. Леонтьев таъкидлашига кўра қуйидагича тасаввур этиш мумкин: бола улғайган сари диққати ортади, лекин ташқи диққатни намоён бўлиши ичкига нисбатан тездир.

Бола диққатининг ривожланиши босқичлари:
1. Ҳаётнинг биринчи ҳафталари ва ойлари. Ихтиёрсиз диққатнинг туғма, объектив йўналтирувчи рефлекс сифатида намоён бўлиши.
2. Ҳаёти биринчи йилининг охири. Йўналтирувчи – тадқиқот фаолиятининг юзага келиши муносабати билан ихтиёрий диққатни пайдо бўлишига замин яратилади.
3. Ҳаётнинг иккинчи йилини боши. Катталарнинг нутқий йўлланмаларига асосан ихтиёрий диққатнинг юзага келиши.
4. Ҳаётнинг иккинчи-учинчи йили. Ихтиёрий диққатнинг бошланғич ҳолатини етарли даражада ривожланиши.
5. Тўрт ярим – беш ёш. Катталарнинг мураккаб йўлланмасига асосан диққатни йўналтириш қобилиятини юзага келиши.
6. Беш – олти ёш. Ўз-ўзини йўналтириш асосида ихтиёрий диққатни оддий турини намоён бўлиши.
7. Мактаб ёши. Ихтиёрий диққатнинг ривожланиши ўзга ироданинг жамланиши.
Фаолиятнинг маълум турларида диққатнинг ривожланиши шахснинг эътиборлилик каби хусусиятини шакллантиради. Зеро, И.П. Павлов Санкт Петербург яқинидаги Колтушадаги лаборатория биноси қурилишида «Кузатувчанлик, кузатувчанлик ва яна кузатувчанлик» деган фикрни ёзиб қўйган.