Mavzu. Don maxsulotlari korxonalari bilan tanishish. Don sanoati korxonalari texnologik jaroyonlari bilan tanishish Reja

Un tegirmonlarining don tozalash bo'ljmlarida:

1. 
   separatsiyalash; ,
   

1. 
   don massasini mayda va yirik yowoyi urug'lardan to- I zalash;
   

v) gidrotermik ishlov berish (GTI);
g) donning ustki qatlamiga ishlov berish;
d) tortiladigan don aralashmasini tayyorlash.
Un tortish boiimida:

1. 
   don va oraliq yarimtayyor mahsulotlarni maydalash;
   
2. 
   maydalangan yarimtayyor mahsulotlarni yirikligiga va I sifatiga ko'ra saralash, boyitish, sayqallash va nazorat qilish.
   

Yorma zavodlarining tayyorlov bo'Iimlarida:
a) separatsiyalash (chiqindilardan tozalash va donlarni
katta-kichikligiga ko'ra ajratish);
b) gidrotermik ishlov berish (GTI);
v) gul qobiqli donlarni oqlash.
Oqlash bo'li mi da:

1. 
   endosperm (yadroni) oqlash;
   
2. 
   oqlangan va oqlanmagan donlarni ajratish;
   

v) yormalarga sayqal berish;
g) yormalarni katta-kichikligiga ko'ra saralash va nazorat
qilish.
Don aralashmalarini separatsiyalash nazairiyasi
Don tozalash bo'limlarining asosiy vazifasi korxonaga keltirilgan donlarni chiqindilardan tozalashdir. Bu jarayonni separator uskunasi bajaradi. Bundan tashqari u donlarni katta-kichikligiga ko'ra ajratib beradi, chunk! har xil katta-kichiklikdagi donlarni alohida texnologik uskunadarda tozalash katta samara beradi. Shuning uchun ham separator don tozalash sexining eng asosiy uskunalaridan hisoblanadi.
Don aralashmasining boiinuvchanligini hisoblash
Don aralashmalarini separatsiyalashni tashkil qilishda ularning quyidagi boshlang'ich sifatlariga asosianiladi:

1. 
   donning geometrik tavsifi (o'lchami, shakli);
   
2. 
   aerodinamik va gidrotermik xususiyati;
   

v) zichligi, elastikligi, ishqalanish koeffitsiyenti;
g) magnit xususiyati, elektrofizikaviy xususiyati va hokazo.
Agar don, teshiklari dumaloq bolgan elaklarda elansa donlar eniga ko'ra ajraladi, uznn teshikli elaklarda elansa, don-lar uzunligiga ko'ra ajratiladi. Donlarni uzunligiga ko'ra ajratish triyerlar yordamida amalga oshiriladi.
Boshoqli doniar uzunligi, eni va qalinligi bo'yicha tavsifla-nadi. Don va chiqinditarning o'lchamlarini aniqlash, ularni ajratishda osonlik tug'diradi.
Don uzunchoq teshikli elaklarda (7 — rasm) va dumaloq teshikli elaklarda (8 - rasm) eiab olinadi.
Don aralashmalaridagi uzun yoki kalta chiqindilarni triyerlar, ovsyug ajratuvchi va kukol ajratuvchi uskunalar yordamida ajratiladi (A9-UTK-6 va A9-UTO-6).
Don aralashmalarida boshqa chiqindilar qatorida mineral chiqindilar (mayda tosh, qum, oyna siniqiari, metalsimon mod-dalar) ham uchraydi. Bularni havo separatorida ajratish mumkin emas. Bu chiqindilar unga tushib qolsa, unlarning sifatini buzib, nostandart hoiatga olib keladi yoki uskunalarni ishdan chiqaradi. Bu chiqindilar tosh ajratuvchi mashina yordamida ajratiladi. Bu uskunada donning zichligi hisobga olingan bo'lib, mineral chi­qindilar don yuzasida paydo boigan ishqalanish dinamik koeffi-tsiyenti asosida ajratiladi. В KM yoki BOK, BKV uskunalarining texnologik samaradorligi 96 - 99 % ni tashkil qiladi. Bu sama­radorlik quyidagi omillarga bog'liq: uskunani 100 % yuklash, havo saifi, donlarning geometrik oichami, donning namligi, if-losligi va boshqalar.
Un ishlab chiqarish korxonalariga keltirilgan donlar ichi-dagi metallomagnit chiqindilar donlarni o'rayotganda, transpor-tirovka qilish va bir maydondan ikkinchi joyga ko'chirayotgan vaqtda tushib qolishi mumkin. Bundan tashqari, don tozalash sexidagi uskunaiaming nosozligi natijasida, tegirmonda esa valli stanok riflilarming yeyilishi va sexlarda uskunalarni ta'mirlash vaqtida tushib qolishi mumkin. Metallomagnit chiqindilar, ay-niqsa, oqlash va tozalash mashinalariga tushib qolsa, turli xavfli hodisalarga (yong'inga) sabab bo'lishi mumkin.
Donni magnit chiqindilardan tozalash uchun magnit sepa-ratoridan foydalaniladi. Ular doimiy magnit yoki elektromagnit yordamida ishlaydi. Blok-larga terilgan magnit taqalari boshqa shakldagi magnit uskunalariga nisbatan samaraliroq ishlaydi. Ta-qa yuzasidagi mahsulotning qalinligi 5 — 7 mm bo'li-shi kerak. 1 kg un yoki yormada magnit zarrachalarining
Separator va triyerlarda qatiamlariga abraziv (qayroqqum) va poiat
yuzali sitindr bilan ishlovdan o'tgan donning sirtqB qismi (borozdka va borodka)ga chang va mikroorganizmlar уоmshgan bo'ladi, Tegirmonlarning don tozalash sexlarida don­ning ustki qatlamini tozalash vaqtida uning soqoli, murtagi hamda donning meva qobig'i oqlanadi. Bu jarayonlar oqlash va tozalash uskunalarida amalga oshiriladi. Oqlash mashinalarida donga ishlov berishdan asosiy maqsad — *undagi kul moddasini kamaytirish (0,03 - 0,05 %) hisoblanadi.