Мавзу: Дозиметрик курилмалар. Радиоактивлик холат даражасини аниқлаш. Режа: 1


Download 1.31 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/9
Sana16.09.2023
Hajmi1.31 Mb.
#1679793
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
4-амалиёт

детекторлар гуруҳларига ажратилади.
Сцинтилляцион детекторлар (сцинтиллятор) – бу ионлаштирувчи нурланиш 
таъсирида ~800–6000 Å спектр диапазонида, қисқа вақт (

=10
–7
–10
–9
секунд) давомида 
чақнаш ҳодисасини (лотин тилида scintillatio – милтиллаш, чақнаш деган маънони 
англатади), юзага келтирувчи кимёвий моддалар ҳисобланади. Бунда юзага келувчи 
флуоресценция ҳодисаси ионлаштирувчи заррача оқимининг модда томонидан ютилиши 
ва атомнинг қўзғалган ҳолатга ўтиши натижасида γ–фотонлар оқими хосил бўлиши 
ҳисобига амалга ошади. Бунда ёруғлик чақнаши энергияси ва уни юзага келтирувчи 
ионлаштирувчи заррача энергиясининг ўзаро нисбати сцинтиллятор самарадорлиги 
кўрсаткичи билан ифодаланади. Сцинтилляцион детекторлар физик хоссаларига кўра, 
қаттиқ, суюқ ва газсимон ҳолатда бўлиши қайд қилинади. Ҳозирги вақтда антрацен, 
транс–стильбен (1,2–дифенил–этилен), нафталин (
8
10
H
C
), толан (дифенилацетилен)
флуорен, антрацен (
10
14
H
C
), Р–терфенил, NaI(Tl), KI(Tl), CsI, NaCl(AgCl), ZnS(Ag), каби 
сцинтиллятордан фойдаланилади. Сцинтилляторлар турини танлаш бевосита аниқланувчи 
ионлаштирувчи нурланиш турига боғлиқ ҳисобланади. Жумладан, ионлаштирувчи 
заррачаларнинг ютилиш энергияси қанчалик юқори қийматга эга бўлса, мос равишда 
сцинтиллятор самарадорлиги кўрсаткичи ҳам юқори қийматга эга бўлиши кузатилади. 
Масалан, сцинтиллятор сифатида NaI кристалидан фойдаланилган ҳолатда, сцинтиллятор 
самарадорлиги кўрсаткичи қиймати 20–40%ни ташкил қилади. 
Сцинтиллятор ва фотокучайтиргич қурилма билан биргаликда – сцинтилляцион 

Download 1.31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling