Дунё океани – ернинг терморегулятори
Дунё океани – ернинг терморегулятори - денгиз қирғоғининг морфологик кўринишига қуйидаги омиллар таъсир этади:
- 1.Тоғ жинсларининг мустаҳкамлик даражаси;
- 2. денгиз оқими ва тўлқинларининг куч-қудрати;
- 3. Геологик структураларнинг типи;
- 4. Тектоник ҳаракатларнинг хусусияти (тез, секин, кўтарилиш ёки чўкиш);
- 5. Дарёларнинг қуюлиши ва бошқалар.
Дунё океани – ернинг терморегулятори - Ана шу омилларга кўра, денгизнинг қуйидаги қирғоқ типлари гуруҳи шаклланади: абразион, абразион-аккумулятив, аккумулятив.
- Денгиз террасаларининг уч хил типи кенг тарқалган: абразион, аккумулятив, сокол (абразион-аккумулятив).
- Абразион қирғоқ типларида қуйидаги элементлар бўлади: клиф, тўлқин ини, бенч, аккумулятив терраса, пляж.
Дунё океани – ернинг терморегулятори - денгиз ва океанлар тубларида чўкинди тоғ жинсларининг клиф тўпланиши қуйидаги босқичлардан иборат бўлади:
- 1) седиментатсия (моддаларнинг чўкиши);
- 2) диагенез (қайта ўзгариши);
- 3) катагенез (босим таъсирида зичлшиш);
- 4) метагенез (анча чуқурда юқори ҳарорат ва босим таъсирида оҳактош, доломит ҳосил бўлади).
- Денгиз ётқизиқлари терриген, органоген ва кимёвий каби турларга бўлинади.
Дунё океани – ернинг терморегулятори - Дунё океани туби йирик литосфера плиталаридан ташкил топган. Лекин улар материклар билан бирга яхлит литосфера плиталарини ташкил этганлиги учун материклар номи билан аталади.
- Фақат Тинч океан туби мустақил литосфера плитаси тариқасида ажратилади.
- Океан тубларида дарё, денгиз тўлқинлари ва оқимлари, шамол, айсберглар келтирган ётқизиқлар, ҳатто организмлар ва космик чанглар чўкинди жинслар қатламини ҳосил қилади.
- Терриген, яъни вужудга келишига кўра қуруқлик билан боғлиқ чўкиндилар қирғоқ яқинида бўлади. Терриген ётқизиқлар Дунё океанининг 25 % ини қоплайди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
