Мавзу: Дунё океанида кечадиган жараёнлар Маърузачи: Саидова Д. А

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
 МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ
ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ
Гидрометеорология факультети Гидрометеорология ва атроф – муҳит мониторинги кафедраси
Мавзу: Дунё океанида кечадиган жараёнлар
Маърузачи:
Саидова Д.А.
Тошкент - 2020

Режа

• Дунё океани – ернинг терморегулятори.
• Океандаги оқимлар.
• Денгизлар, кўллар, дарёлар-гидросферанинг таркибий қисмлари.
• Музликлар.

Дунё океани – ернинг терморегулятори

• денгиз ва океанлар билан қуруқлик ўртасида доимо кураш кетган. Денгиз трансгрессияси даврида қуруқлик майдонлари камайиб, регрессия даврида эса кўпайган.
• Қуруқликдан емирилган тоғ жинслари (дарё, муз, тўлқинлари таъсирида) денгиз ва океанларга олиб бориб тўшалади.
• Шу боисдан литосферанинг юқори қатламида тўпланган чўкинди жинсларнинг 70%и денгиз ва океанларда ҳосил бўлади.
• Қирғоқ, қирғоқ чизиғи, қирғоқ саёзлиги ва соҳил тушунчалари кўп ишлатилади.
• Фикримизча қирғоқ чизиғи деганда, сув билан қуруқликнинг туташ чегара чизиғини тушуниш лозим.
• Қирғоқ ва соҳил тушунчалари кўп ҳолатларда синоним тариқасида ишлатилади.

Дунё океани – ернинг терморегулятори

• Қирғоқ саёзлиги - шелф байналминал атаманинг муқобилидир.
• Материкнинг бевосита сув тагидаги давоми ана шу атамалар билан номланади.
• Бу денгиз ва океанларнинг қазилма бойликларга ва ўсимлик ҳамда ҳайвонат оламига энг бой қисми ҳисобланади.
• денгиз ва океан сувларининг геологик иши, асосан уч йўналишда намоён бўлади:
• 1.Вайрон этувчи ёки емириб юборувчи;
• 2. Ташувчи;
• 3. Бунёд этувчи.

Буларни халқаро атама билан ўзгартирсак абразия, транспортировка, аккумулясия жараёнларидан иборат бўлади.

• Буларни халқаро атама билан ўзгартирсак абразия, транспортировка, аккумулясия жараёнларидан иборат бўлади.
• денгиз қирғоғига бир пайтда учта куч таъсир этади:
• 1. Тўлқиннинг гидравлик урилиши;
• 2. Тўлқин ва оқим ташиётган чўкинди жинсларнинг ишқаланиши;
• 3. Сувнинг кимёвий таъсири.