Yig’iq va yoyiq sodda gaplar . - Yig’iq va yoyiq sodda gaplar .
- Sodda gaplar tarkibida ikkinchi darajali bo’laklarning bor - yo’qligiga qarab quydagi turlarga bo’linadi:
- Yig’iq sodda gaplar tarkibida faqat bosh bo’laklargina mavjut bo’ladi: O’quvchilar yigildilar
- Ba’ zan ega va kesim birikma bilan ifodalnib, kengayib keladi va ikkinchi darajali bo’laklar borga o’hshab ko’rinadi , lekin bu gaplar ham yig’iq gaplar hisoblanadi: Ikki dugona termilib qolishdi .
- Yoyiq sodda gaplar tabo’laklardan , tashqari ikkinchi darajali bo’laklar ham qatnashadi :
- Bir guruh o’quvchilar darsdan so’ng maydonga rkibida bosh yigilishdi .
To’liq va to’liqsiz gaplar - To’liq va to’liqsiz gaplar
- Fikrni ifodalash uchun zarur bo’lgan gap bo’laklarining barchasi qatnashgan gaplar to’liq gaplar deyiladi :
- Ulardan xat keldimi ?
- Nutq vaziyatdan malum bo’lgan ayrim bo’laklari tushirilgan gaplar to’liqsiz gaplar deyiladi :
- - Siz maktabga borasizmi ? - Boraman [ ega – men , hol – maktabga tushugan ] .
- To’liqsiz gaplarning turlari :
- 1 Dialogik nutq tarkibidagi : Kim kelmadi ? - Ahmad .
- 2 Ibora tarzidagi : Tugilgan kunigiz bilan ! Navro’ziningiz muborak !
- 3 qo’shma gap tarkibidagi : Yaxshidan ot qoladi , yomondan dot [ qoladi ] .
To’liqsiz gaplar suxbatda , so’zlashuv nutqida va badiiy asarlarda ko’proq qo’llanadi . - To’liqsiz gaplar suxbatda , so’zlashuv nutqida va badiiy asarlarda ko’proq qo’llanadi .
- Qaysi bo’lakning tushirilishi nutuq vaziyatidan kelib chiqib amalga oshiriladi .
- Sodda gap taxlili :
- Gap bo’laklari aniqlanib ,tagiga chiziladi va ustiga turi yoziladi .
- Uyushiq va ajratilgan bo’laklar bo’lsa , turlari aniqlanadi .
- Gap bo’laklari bilan aloqaga kirishmaydigan “ bo’laklar ’’ bo’lsa ,turi aniqlanadi .
Gap bo’laklarining joylashuv tartibi aniqlanadi . - Gap bo’laklarining joylashuv tartibi aniqlanadi .
- Gapning ifoda maqsadiga ko’ra turi aniqlanadi.
- Gapning his - hayajon ifodalashiga ko’ra turi aniqlanadi .
- Yig’iq yoki yoyiq sodda gapligi aniqlanadi .
- To’liq yoki to’liqsizligi aniqlanadi .
- Egali yoki egasizligi aniqlanadi.
Etiboringiz Uchun Raxmat !!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
