Мавзу: Гидродинамика. Гидравлик қаршиликлар

Ҳарорат ўтказувчанлик коэффициенти. Ҳарорат ўтказувчанлик коэффициенти жисмнинг иссиқлик инерцион хоссаларини ифодалайди. Бу коэффициент жисмни физик катталиги ҳисобланиб, ҳароратнинг ўзгариш тезлигини билдиради. Ҳарорат ўтказувчанлик коэффициенти (, м2/с) қуйидаги нисбат орқали аниқланади:  =  /с бу ерда  - иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти;  - зичлик; с - солиштирма иссиқлик сиғими. Бу коэффициентнинг сон қиймати ҳарорат, зичлик, модданинг таркиби ва бошқа факторларга боғлиқ бўлади.

3. Суюқликни массавий ва хажмий сарфи ва тезлик Суюқликнинг ҳаракати сарф, тезлик, босим ва бошқа катталиклар билан характерланади. Суюқликнинг тезлиги ва сарфи оқимни кундаланг кесими буйлаб окаётган суюқлик миқдорини вақтга нисбати суюқлик сарфи дейилади. У иккига бўлинади: хажмий сарф м3/с, м3/соат, л/с, л/соат ва массавий сарф кг/с, кг/соат. Ҳар хил нуқталарда суюқликлар оқимининг тезлиги ҳар хил. Шунинг учун ҳисобларда ўртача тезликни кўпроқ қўлланилади. Бу тезлик хажмий сарфни оқимнинг кундаланг кесим юзасига нисбати билан аниқланади:  = V/S ёки V =  S Массавий сарф қуйидагича аниқланади: M =   S   - бу катталик суюқликнинг массавий тезлиги ҳисобланади, кг/м2.с.

Гидравлик радиус ва эквивалент диаметр Кўндаланг кесим юза буйлаб ҳаракат қилаётган суюқлик учун гидравлик радиус ёки эквивалент диаметр деган катталик киритилади. Суюқлик оқиб ўтаётиб трубопровод ёки каналнинг эркин кўндаланг кесим юзасининг периметрга нисбати гидравлик радиус ҳисобланади. Р = S / П Юмалоқ турба унинг ички диаметри d бўлса, S= П d2/4 , гидравлик радиус орқали ифодаланган диаметр эквивалент диаметр ҳисобланади: dэ = 4S/ П= dт - dи

• Гидростатик босим
• Сирт ва хажм кучларининг таъсирида суюқликнинг ичида гидростатик босим пайдо бўлади. Тинч турган суюқлик хажмидан
• элементар за юF ни ажратиб оламиз.
• Ушбу юзанинг турган ҳолатидан ташқари унга нормал бўйича йўналган маълум бир куч Р таъсир қилади. Ушбу кучнинг элементар юзага нисбати (Р/F) ўртача гидростатик босимни ташкил этади:
• Элементар юзанинг айрим нуқталаридаги ҳақиқий босим эса турлича
• (бир нуқтада кўпроқ, бошқа нуқтада эса камроқ) бўлиши мумкин.
• F нинг қиймати қанча кичик бўлса, бирор нуқтадаги ҳақиқий босим
• ўртача гидростатик босимга анча яқин бў­лади.
• Элементар юзанинг қиймати нолга яқинлаштирилган ҳолатдаги
• кучнинг юзага нисбати берилган нуқтадаги ҳақиқий гидроста­тик босим (ёки гидростатик босим) деб аталади: