Mavzu: Globallashuv sharoitida turli XIL mafkuraviy ko'rinishlar

Axborot xurujlari turlicha bo’lgani uchun unga nisbatan xavfsizlik 
choralarini ko’rish ham turli sohalarda (siyosat, iqtisodiyot, mudofaa) va turli 
jabhalarda (davlat miqyosida, xududiy, tashkilish, shaxsiy) amalga oshiriladi. Ya’ni, 
davlat miqyosida axborot xavfsizligini ta’minlashga aloqador bo’lgan ishlar 
muayyan bir tashkilot doirasida amalga oshiriladigan axborot xavfsizligidan, ayrim 
alohida shaxsni yoki ijtimoiy tabaqani bunday xavflardan muhofaza qilishdan farq 
qiladi. Birinchisida gap milliy manfaatlarni himoya qilish to’g’risida ketsa, ikkinchi 
holatda, tashkilotdagi muayyan ijtimoiy guruhlararo axborot almashinuvida 
1
Миллий истиєлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар. – Т., Ўзбекистон, 2000. Б.23.. 

---

13 
bo’hton, tuhmat, mish-mishlar tarqatishga bog’liq bo’lgan salbiy holatlar, 
shaxslararo darajada esa muayyan ijtimoiy guruhning, masalan, yoshlar guruhining 
manfaatlarini himoya qilish nazarda tutiladi. Lekin barcha holatda ham, axborot 
xurujlariga odamlarning normal faoliyatlari uchun xalaqit beruvchi omil sifatida, 
ongga salbiy ta’sir etuvchi omil sifatida qaraladi. 
Axborot xurujlari – bu shaxsga, muayyan tashkilot va davlatga 
yo’naltirilgan ta’sir bo’lib, uning asl maqsadi o’sha shaxs, tashkilot va davlatni 
normal hayot tarzining buzilishini nazarda tutgan siyosiy va ijtimoiy guruhlarning 
g’arazli niyatlaridan kelib chiqadi, shuning uchun ham ular mohiyatan ijtimoiy 
psixologik hodisalardir. 
Oxirgi paytlarda turli xorijiy OAV orqali tarqatilayotgan turfa xil asosli-
asossiz axborotlarda odamlar ongiga salbiy ta’sir ko’rsatadigan ma’lumotlar 
tarqatilmoqdaki, ularning ta’sirida ayrim odamlar va yaxlit ijtimoiy guruhlarda bir-
biriga nisbatan ba’zan agressiv, ochiq deviant (normal xulq shaklidan chekingan) 
xatti-harakatlarni keltirib chiqaruvchi holatlar yuzaga kelmoqda. Bunga biz chet el 
OAVning 2005 yil may oyida Andijonda bo’lib o’tgan voqyealarni sharhlashlarida 
guvoh bo’lganmiz. O’shanda ayrim xorijlik jurnalistlar voqyealarning asl mohiyatini 
xaspo’shlash, noto’g’ri talqin qilish orqali jamiyatimizdagi barqarorlikka tahdid 
solmoqchi bo’lgan edilar. O’zbekiston OAV orqali voqyealarning xolis, ochiq bayon 
etilishi esa, bunday sharoitda axborot xavfsizligini ta’minlagan muhim manba rolini 
o’ynagan edi. 
Mutaxassislar kompyuter jinotchiligining quyidagi turlarini farqlaydilar:
1
1) 
terrorizm; 2) josuslik (xalqaro va sanoat sohasidagi); 3) ekstremistik guruhlar 
faoliyati (siyosiy, ekologik va diniy yo’nalishlardagi); 4) uyushgan jinoyatchilik va 
qalloblik; 5) xakerlar faoliyati (alohida va uyushgan guruhlar).
1
Каменьская Е.Н. Социальная психология: Конспект лекций: Учебное пособие / Е.Н. Каменская. Изд-е 2-е.- 
Ростов н/Д: Феникс, 2006.- С. 179 . 
1
Миллий истиєлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар. – Т., Ўзбекистон, 2000. Б.23.. 
1
Каменьская Е.Н. Социальная психология: Конспект лекций: Учебное пособие / Е.Н. Каменская. Изд-е 2-е.- 
Ростов н/Д: Феникс, 2006.- С. 179 

---

14