Mavzu: ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari

Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish - bu davlat mulkini boshqa nodavlat mulk shakllariga aylantirishdir.
Xususiylashtirish - mulkni davlatlashtirishdan chekinishni, mulkka egalik huquqining davlatdan xususiy shaxslarga o’tishini bildiradi.

Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish yo’llari

davlat korxonasini hissadorlik jamiyatlariga aylantirish

davlat korxonasini jamoa mulkiga aylantirish
davlat mulkini cheklar bo’yicha fuqarolarga bepul berish
mulkni ayrim tadbirkor va ish boshqaruvchilarga ma'lum
shartlar bo’yicha berish
chet elliklarga sotish yoki qarz hisobiga berish
davlat mol-mulkini kimoshdi savdosi orqali sotish
Error: Reference source not found





ASOSIY TUSHUNCHA VA IBORALAR
1. Ishlab chiqarish usuli.
2. Ishlab chiqaruvchi kuchlar.
3. Ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar.
4. Iqtisodiy tizim.
5. Mulkchilik munosabatlari.
6. Mulkchilikning xuquqiy jihati.
7. Mulkchilikning iqtisodiy jihati.
8. Mulk ob'ekti.
9. Mulk sub'ekti.
10. Xususiy mulk.
11. Xususiylashtirish.

a) Moddiy ne'matlar ishlab chiqarish, taqsimlash, ayriboshlash va iste'mol qilish jarayonidagi munosabatlar.

b) Shaxsiy va moddiy-ashyoviy omillar birligi.
c) Ishlab chiqaruvchi kuchlar bilan ishlab chiqarish munosabatlarining birligi.
d) Har bir davrda va makonda amal qilayotgan iqtisodiy munosabatlar majmuasi - iqtisodiyotni tashkil etish shakllari, xo’jalik mexanizmi va iqtisodiy muassasalar bilan birgalikda.
e) Inson yaratgan moddiy va madaniy boyliklar, tabiat boyliklari, intellektual mehnat mahsuli va insonning mehnat qobiliyati (ish kuchi)
f) Jamiyatda ijtimoiy-iqtisodiy mavqega ega kishilar, ya'ni jamoa, tabaqa, sinf yoki boshqa ijtimoiy guruhlarga birlashgan bo’ladi.
j) Mulk yuzasidan vujudga keladigan aloqalar, qonun va xuquqiy hujjatlarda rasmiylashtiriladi.
l) Mulkni o’zlashtirish, xo’jalik yuritish uchun ishlatish, foyda olish maqsadida foydalanish jarayonidagi munosabat.
m) Mulkka egalik qilish, foydalanish va uni tasarruf etish jarayonidagi iqtisodiy munosabatlar.
n) Yollanma mehnatga asoslangan va o’z egasiga foyda keltiruvchi mulk.
o) Davlat mulkiga egalik xuquqining davlatdan xususiy shaxslarga o’tishi.