Mavzu: Ikkinchi tartibli chiziqlar planetalarning traektoriyalari sifatida

^{O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI}


Urganch Davlat Universiteti fizika – matematika fakulteti 223 – Matematika guruhi talabasi Nurumova Muqaddas analitik geometriya fanidan
Kurs ishi
Mavzu: Ikkinchi tartibli chiziqlar planetalarning traektoriyalari sifatida


Topshirdi:
Qabul qildi:


Urganch -2023
Reja:
I Kirish
II Asosiy qism
1. Ellips
2. Gipеrbola
3. Parabola
III XULOSA
IV Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati


Kirish
Bu kurs ishida Ikkinchi tartibli chiziqlar planetalarning traektoriyalari sifatida haqida ma’lumot berilgan.Tabiat va jamiyat hodisalarini o’rganish, fizika va texnika, ximiya va biologiya, iqtisodiyot va boshqa fanlarning masalalarini yechish ikki bosqichdan iborat bo’ladi. Birinchi bosqich masalani matematik modelini tuzish ya’ni evolyutsion jarayonni faqat miqdor jihatdan mos tasvirlovchi tenglamani tuzish bilan yakunlanadi. Ikkinchi bosqich tenglamani yechishdan iborat. Masala keltirilgan tenglama turlich bo’lib, uni yechish tenglamani yechishning umumiy nazariya ishlab chiqilgan yoki ishlab chiqilmaganligiga bog’liq bo’ladi. Agar masala keltirilgan tenglamani yechilishi nazariyasi yaratilgan bo’lsa, masala tenglamaga keltirilishi bilan yechilgan sanaladi.
Shuning uchun ham matematikani doimo doimo rivojlanayotgan matematika fani va uning mustahkam asosi bo’lgan – matematika predmetini uzviy bog’liqligi sifatida qaraladi.
Matematikaning geometriya bo’limida tekislik va fazoviy tafakkur qilish insoniyatni uni o’rab turgan haqiqiy fazoda harakatlanish qobiliyatini amalga oshirishda yordamchi emas, balki asosiy funksiyalardagi biri bo’lib hisoblanadi.
Aslida bizni o’rab turgan olamda planametriyada o’rganiladigan birorta ham tekis obyekt mavjud emas. Shuning uchun ham oliy matematikaning analitik geometriya bo’limida o’raganiladigan, fazoviy obyektlarni kesishishidan hosil bo’ladigan, tekislikda tasvirlanadigan “ikkinchi tartibli egri chiziqlar”ni o’rganish va ularning amaliy masalalarga tadbiqlarini hozirgi zamon axborot texnalogiyalari orqali talabalarga yetkazish ahamiyatga molikdir.
Kurs ishining oxirida esa kurs ishini yozishda qanday adabiyotlardan foydalanganligi haqida ma’lumotlar berilgan.

Yuqorida algеbraik chiziq va uning tartibi to’g’risida tushuncha kеltirilgan edi. Shuningdek yuqorida birinchi tartibli algеbraik chiziqning xossalarini uning tеnglamasiga asoslanib tеkshirdik. Bu bobda ikkinchi tartibli algеbraik chiziqlarning gеomеtrik xossalarini o’rganishga o’tamiz. Ayrim «aynigan hollarni» (ikki to’g’ri chiziqqa aylanib kеtish, mavxum chiziqlar va x.k.) nazarga olmasak, ikkinchi tartibli chiziklar uchtadir (ellips, gipеrbola, parabola). 5v chiziqlarning talay xossalari qadimgi Grеtsiya olimlari tomondano ochilgan edi (Mеnеxm, Apolloniy va boshqalar, eramizdan oldingi IV — III asrlar). Bu chiziqlar astronomiya, mеxanika fanlari va tеxnikada kеng qo’llanilardi.