Mavzu: Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiyasi Reja

Musobaqalarning turkumlarga boʻlinishi 
1. Ahamiyati boʻyicha 
Tayyorgarlik, asosiy, maqsadli 
2. Mazmuni boʻyicha 
Engil atletika, suzish va h.k. spartakiadalar, 
Olimpiada oʻyinlari (kompleksli) 
3. Koʻlami boʻyicha 
Jamoa, tuman, shahar, viloyat va respublika. 
4. Idoralar 
yoki 
territoriya 
tamoyili boʻyicha 
“Dinamo” KSJ boʻyicha, Respublika, MDH, 
Evropa, 
milliy, 
xalqaro, 
dunyo 
birinchiliklari 
5. Hal 
qiladigan 
vazifasi 
boʻyicha 
- Nazorat 
- Klassifikatsiya 
- Tanlash 
- Birinchilik uchun 
- koʻrgazmalilik 
6. tashkil 
qilish 
xarakteri 
boʻyicha 
Ochiq, yopiq, an’anaviy, matchli, sirtdan 
tenglashtirilmagan 
7. sinov olish shakli boʻyicha 
SHaxsiy,Jamoa, shaxsiy-jamoa 
8. Oʻtkazish tizimi boʻyicha 
Aylanma tizimida, chiqib ketish bilan, 
aralash 
9. YOsh 
kategoriyalari 
boʻyicha 
Bolalar, 
oʻsmirlar, 
yosh 
sportchilar, 
kattalar,qarilar 
10. Qatnashuvchilarning 
jinsi 
boʻyicha 
Erkaklar uchun,xotin-qizlar uchun 
11. Qatnashuvchilarning 
kasbini yoʻnalishi boʻyicha 
Maktab, talabalar, oʻqituvchilar, harbiy 
xizmatchilar, oʻt oʻchiruvchilar 
12. Sogʻligʻini ogʻish xarakteri 
boʻyicha 
Koʻrlar uchun, karlar, nogironlar oʻrtasida 
MUSOBAQALARNI OʻTKAZISH USULLARI 
(Oʻyin tizimi) 
Har xil sport turlari boʻyicha musobaqa amaliyotida musobaqa oʻtkazishning 
quyidagi usullari qoʻllaniladi: 
A) aylanma usul 
-bunda har bir sportchi (jamoa) boshqalari bilan 
birma-bir uchrashib chiqqunga qadar musobaqa 
davom ettiriladi; 
B) oʻyindan chiqish 
-bunda sportchi (jamoa) birinchilik uchun kurashda 
bir yoki ikki magʻlubiyatdan keyin (musobaqa 

---

shartiga binoan) bellashuvni davom ettirishdan 
mahrum etiladi. 
V) oraliq 
- bunda yuqoridagi har ikkalausul aralashma holda 
qoʻllaniladi; 
Musobaqa oʻtkazishning u yoki bu usulini qoʻllash 
ushbu musobaqa haqidagi nizom bilan belgilanadi. 
Odatda, eng muhim sanalgan yirik rasmiy musobaqalar sportchini 
tayyorlashdagi davomiy jarayonning yakuni hisoblanadi. Ularda imkoni boricha 
yuqori sport natijalariga erishish zarurati koʻpincha bunday musobaqalarning 
yuksak maqomini, shuningdek, ularga tayyorgarlik tizimining tarkibi va mohiyatini 
belgilaydi. Boshqa musobaqalar saralash, jamlash, tayyorlash yoki nazorta 
xarakteriga ega boʻlib, turli texnik-taktik vazifalarni bajarishi mumkin. 
Musobaqa oʻtkazishning u yoki bu usuli musobaqa oldiga qoʻyilgan vazifa, 
musobaqa yakunlanishi lozimboʻlgan muddat; sportchilar (jamoalar) soni, ularning 
sport tayyorgarligi, oʻquv ishlab chiqarishda bandligi va hududiy joylashganligi, 
qatnashchilar bellashuvini oʻtkazish uchun zarur boʻlgan joylar miqdori hamda 
albatta mablagʻ bilan ta’minlanishiga qarab belgilanadi. 
Sport musobaqalari pedagogik, sport, metodik va ijtimoiy-siyosiy 
vazifalarni echishga yaqindan yordam beradi. 
Yosh sportchilardan tortib mahoratli sportchilargacha musobaqa juda 
muhim ahamiyat kasb etadi. 
Musobaqalar- sportchilar uchun, ragʻbatlantiruvchi omil hisoblanadi va shu 
paytning oʻzida sportchini yuklamani tobora oshirib borish, irodani tarbiyalash, 
sport kurashiga oʻrganish va mashq jarayonini nazorat qilishga oʻrgatadi. 
Sportchilarni musobaqa vaqtidagi faoliyati musobaqa faoliyati deb 
yuritiladi. Musobaqa faoliyati eng yuqori sport natijalariga erishishga qaratilgan 
ayrim harakat, usul, kombinatsiyalardan iborat, tayyorgarlikning texnik, jismoniy, 
taktik, ruhiy, integral darajasi bilan ta’minlanadi. Sport musobaqalarida qatnashish 
musobaqa faoliyati koʻrinishining shakli hisoblanadi. 

---