- Iqtisodiyot taraqqiy eta borgan sari jamiyatdagi pulmunosabatlari ham rivojlanib boradi, ya`ni jamiyat qancha boy bo`lsa, uningpul mablag`lari ham shuncha ko`p bo`ladi. Har qanday boy davlatda, binobarin,vaqtincha bo`sh pullarga ega bo`lgan firma (korxona), kompaniya va tashkilotlar,shuningdek aholining soni ham ko`p bo`ladi. Ana shu pullarni bir erga jamlash vaularni iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida qayta taqsimlash, ya`ni pulmablag`lariga ehtiyoji bor bo`lgan xo`jalik sub`ektlariga qarzga berishnihoyatda muhim ahamiyatga ega bo`lgan faoliyatdir. Aynan shu faoliyat bilanshug`ullanuvchi muassasalar bank deb yuritiladi. Demak, banklar pulmunosabatlarini rivojlanishi bilan yuzaga kelganmuassasalardir.
- Bozor iqtisodiyotiga o`tish sharoitida barcha iqtisodiyjarayonlarni amalga oshirish, xususan iqtisodiyotni moliyalashtirish, ya`ni pulmablag`lari bilan ta`minlash banklar faoliyati bilan chambarchas bog`lanibketgan. O`zbekiston Respublikasining “Bank va bank faoliyati to`g`risida”giQonunida ularga quyidagicha ta`rif berilgan: “Bank - tijorat tashkiloti bo`lib,bank faoliyati deb hisoblanadigan faoliyat turlari majmuini amalga oshiradiganyuridik shaxsdir.”
- Jamiyatdagi pul rusurslari harakatining notekisligitufayli paydo bo`ladigan pul jamg`armalarining tarmoqlar va korxonalar o`rtasidaqayta taqsimlashda bank kreditlari muhim rol o`ynaydi. Vaqtincha bo`sh bo`lganpul mablag`larini jamg`arish, ularni qarz (ssuda) kapitaliga aylantirish,belgilangan muddatlarda qaytarish va ulardan foydalanganlik uchun foizlarundirish bozor qoidalari asosida amalga oshiriladi.
- Bozor iqtisodiyoti sharoitida bank kreditlari quyidagi 4 xil vazifani bajaradi.
- Birinchisi - pulga tenglashtirilgan to`lov vositalari (veksel, chek, sertifikat, va h.k.)ni yuzaga chiqarib, ularni xo`jalik oborotiga jalb qiladi.
- Ikkinchisi - bo`sh pul mablag`larini harakatdagi, ishdagi kapitalga aylantirib, “pulni pul topadi” degan qoidani amalga oshiradi.
- Uchinchisi - qarz berish orqali pul mablag`larini turli tarmoqlar o`rtasida qayta taqsimlash orqali ishlab chiqarish rusurslarining ko`chib turishini ta`minlaydi.
- To`rtinchisi - qarz berish, qarzni undirish vositalari orqali iqtisodiy rivojlanishni ta`minlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |