Mavzu: iste`molchilar hatti-harakati reja

• mavzu: iste`molchilar hatti-harakati
• reja:
• 4.1. iste`molchilarni afzal ko‘rishlari.
• 4.2. byudjet cheklanganligi.
• 4.3. iste`molchi tanlovi.

• adabiyotlar:

• 1. Pindyck, Robert S., Daniel l. Rubinfeld. Microeconomics. Global Edition.-Copyright 2018, Pearson Education Limited 2018.
• 2. andreu mas-kolell i dr. mikroekonomicheskaya teoriya. uchebnik, 1-2 chasti.-m.: delo i servis, 2016.-630 str.
• 3. Campbell R. McConnel, Stanley L. Brue, Sean M. Flynn. Microeconomics: Principles, Problems and Policies.-19 th ed.-New York. The McGraw-Hill Companies, Inc., 2015. P. 604.
• 4. taranuxa yu.v. mikroekonomika. uchebnik.-m.: delo i servis, 2011. -580 str.
• 5. Salimov B.T., Yusupov M.S. Mikroiqtisodiyot. Darslik (To‘ldirilgan va qayta ishlangan nashri).-T.: «Innovatsion rivojlanish nashriyot-matbaa uyi», 2021-448 b.
• 6. Salimov B., Mustafakulov Sh., Salimov D. Mikroiqtisodiyot: masalalar, namunalar, topshiriqlar, testlar. (O‘quv qo‘llanma). -T.:TDIU, 2018.-196 b.

• har qanday iste`molchi oldida uchta asosiy savol turadi:
• 1. nimani xarid qilish?
• 2. xarid qilinadigan tovar qancha turadi?
• 3. tovarni xarid qilish uchun mablag‘ etarlimi?
• birinchi savolga javob berish uchun tovarning iste`molchi uchun naflilik darajasini aniqlash, ikkinchi savolga javob berish uchun-tovarning narxini o‘rganish va uchinchi savolga javob berish uchun iste`molchining daromadini solishtirish talab qilinadi.
• mana shu uchta mexanizm-naflilik, narx va daromad-iste`molchi tanlovining asosini tashkil etadi.

iste`molchi tanlovi asoslari

• iste`molchi tanlovi

• tovarlarning nafliligi

• iste`molchining daromadi

• tovarlarning
• narxi

• iste`molchining nimani afzal ko‘rishi

• tovarlarning aniq kombinatsiyasini tanlash

• qaysi tovarlar majmuasini xarid qilish to‘g‘risida
• qaror qabul qilish

• Iste`molchi tanlovi nazariyasiga ko‘ra:

• iste`molchilarning didi o‘zgarmas va ma`lum darajada muvofiqlashtirilgan deb qaraladi;

• bozordagi narxlar alohida iste`molchi xarid etayotgan tovarlar miqdoriga bog‘liq emas, balki yalpi talab miqdoriga bog‘liq;

• barcha iste`molchilar hamma tovarlarning nafliligi to‘g‘risida tasavvurga ega deb faraz qilinadi;

• iste`molchilar tovarlar xarid qilishdan olinadigan umumiy naflilikni maksimallashtirishga urinadi.

• iste`molchining daromadlari har doim cheklangan;

• ratsional hatti-harakat tamoyili: berilgan narxlarda iste`molchi o‘z daromadini naflilikni maksimallashtirishga imkon beradigan darajada taqsimlashga harakat qiladi. har bir iste`molchi unga nima ko‘proq ma`qul kelishini biladi. bir qator tovar majmuasidan iste`molchi o‘z daromadi va didiga mos keluvchi tovarni tanlashga harakat qiladi.

• kamyoblik tamoyili, bu har qanday tovarni ishlab chiqarish hajmi cheklanganligi to‘g‘risida farazga ega bo‘lish demakdir;

• iste`molchi tanlovining aksiomalari

• iste`mol turining ko‘pligi

• har bir iste`molchi turli xil ne`matlardan iste`mol qilishni istaydi.

• iste`molning to‘yinmasligi

• iste`molchi har qanday ne`matni oz miqdo-ridan ko‘p miqdorini afzal ko‘radi

• tranzitivlik

• agar iste`molchi a majmuani v ga nisbatan afzal ko‘rsa va v majmuani s majmuadan afzal ko‘rsa, unda u a majmuani s majmuaga nisbatan ham afzal ko‘radi:

• substitutsiya (o‘rinbosarlik)

• agar iste`molchiga qimmat a ne`mat o‘rniga o‘rinbosar v ne`matdan arzonroq narxda ko‘proq taklif qilinsa, u bunga rozi bo‘ladi

• kamayib boruvchi chekli naflilik

• biror bir ne`matning chekli nafliligi uning iste`molchi ixtiyorida qancha miqdorda borligiga bog‘liq