Mavzu: J. B seyning iqtisodiy nazariyalari

J.B.Seyning iqtisodiy nazariyalari. Evropadagi ko’pchilik rivojlangan mamlakatlarda va AQShda butun XIX asr davomida, ya’ni klassik siyosiy iqtisodning marjinalizm bilan o’rin almashish davriga qadar, klassik maktab g’oyalarining va kontseptsiyalarining keying rivojlanishida A.Smit ta’limoti asos bo’lib keldi. Shu ma’noda Frantsiyada A.Smit g’oyalarini ancha izchil va ijodiy davom ettirgan Jan Batist Sey (1767-1832) hisoblanadi. J.B.Sey har xil mashg’ulot turlari bilan shug’ullandi. U savdo kontorasida nazoratchi bo’lib ishladi, Frantsiya armiyasida xizmat qildi, nufuzli jurnal muharriri bo’ldi, davlat muassasalarida ishladi. Ammo uning hag’tidagi asosiy ishi - iqtisodiy bilim sohasidagi tadqiqotidir. U o’zining «Sig’siy iqtisod traktati» (1803) asarida A.Smit kontseptsiyasini sistemalashtirishga, uni keng xalq ommasi uchun tushunarli qilib berishga harakat qildi. J.B.Sey bu asarini qayta ishlab yangi nashrga tayg’rladi.

• J.B.Seyning iqtisodiy nazariyalari. Evropadagi ko’pchilik rivojlangan mamlakatlarda va AQShda butun XIX asr davomida, ya’ni klassik siyosiy iqtisodning marjinalizm bilan o’rin almashish davriga qadar, klassik maktab g’oyalarining va kontseptsiyalarining keying rivojlanishida A.Smit ta’limoti asos bo’lib keldi. Shu ma’noda Frantsiyada A.Smit g’oyalarini ancha izchil va ijodiy davom ettirgan Jan Batist Sey (1767-1832) hisoblanadi. J.B.Sey har xil mashg’ulot turlari bilan shug’ullandi. U savdo kontorasida nazoratchi bo’lib ishladi, Frantsiya armiyasida xizmat qildi, nufuzli jurnal muharriri bo’ldi, davlat muassasalarida ishladi. Ammo uning hag’tidagi asosiy ishi - iqtisodiy bilim sohasidagi tadqiqotidir. U o’zining «Sig’siy iqtisod traktati» (1803) asarida A.Smit kontseptsiyasini sistemalashtirishga, uni keng xalq ommasi uchun tushunarli qilib berishga harakat qildi. J.B.Sey bu asarini qayta ishlab yangi nashrga tayg’rladi.

Lekin bu asarning ikkinchi nashri ancha cho’zildi. Uning sababi shundaki, «Traktatdagi» iqtisodiy liberalizm to’g’risidagi g’oya, xususan, davlatning iqtisodig’tga va xo’jalik hag’tini qayta qurishga aralashmasligi to’g’risida g’oyaning amalga oshirilishi harbiy-sanoat boshqaruvini o’sha davrdagi Frantsiya hukumatidagi real hukmronlikdan mahrum qilgan bo’lar edi. J.B.Sey yangi tuzumni tan olmagan holda, Tribunatning birinchi konsulining moliyaviy loyihasini ikkinchi nashrga  tayg’rlanag’tgan «Traktatda» to’g’ri deb tasdiqlashdan bosh tortadi. Birinchi konsul nafaqat «Traktatni» nashr etishni man etdi, balki J.B.Seyni Tribunatdan chiqarib yubordi. Ammo tinib tinchimas J.B.Sey o’zining xususiy ip yigirish fabrikasini ochdi va keyinchalik, 1813 yili uni sotib, topgan puliga «Traktatni» ikkinchi nashrdan chiqarish uchun Parijga qaytib keldi. Asar 1814 yili chop etiladi, so’ngra qisqa vaqt ichida yana uch marta qayta nashr etildi - muvofiq ravishda 1817, 1819 va 1826 yillarda

• Lekin bu asarning ikkinchi nashri ancha cho’zildi. Uning sababi shundaki, «Traktatdagi» iqtisodiy liberalizm to’g’risidagi g’oya, xususan, davlatning iqtisodig’tga va xo’jalik hag’tini qayta qurishga aralashmasligi to’g’risida g’oyaning amalga oshirilishi harbiy-sanoat boshqaruvini o’sha davrdagi Frantsiya hukumatidagi real hukmronlikdan mahrum qilgan bo’lar edi. J.B.Sey yangi tuzumni tan olmagan holda, Tribunatning birinchi konsulining moliyaviy loyihasini ikkinchi nashrga  tayg’rlanag’tgan «Traktatda» to’g’ri deb tasdiqlashdan bosh tortadi. Birinchi konsul nafaqat «Traktatni» nashr etishni man etdi, balki J.B.Seyni Tribunatdan chiqarib yubordi. Ammo tinib tinchimas J.B.Sey o’zining xususiy ip yigirish fabrikasini ochdi va keyinchalik, 1813 yili uni sotib, topgan puliga «Traktatni» ikkinchi nashrdan chiqarish uchun Parijga qaytib keldi. Asar 1814 yili chop etiladi, so’ngra qisqa vaqt ichida yana uch marta qayta nashr etildi - muvofiq ravishda 1817, 1819 va 1826 yillarda