Mavzu: Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining predmeti

5-Тактика (юн. tasso — сафлайман) — 1) ҳарбий санъатнинг таркибий қисми; белгиланган мақсадга эришиш учун ишлатиладиган восита ва усуллар мажмуаси.
6-Реакция» тушунчаси спортчининг унга маълум қўзғовчиларга онгли жавоб ҳаракатини англатади. Спортда реакция оддий ва мураккаб бўлади. Оддий реакция деб олдиндан маълум бўлган қўзғовчи сигналига олдиндан ўрганиб олинган жавоб ҳаракати билан жавоб қайтарилишига айтилади. Мураккаб реакцияда спортчига олдиндан бир нечта қўзғовчи ва шу бир нечта қўзғовчига қайтариладиган бир нечта адекват жавоб ҳаракати маълум. Лекин спортчи олдиндан қайси ҳаракат бўлишини ва унга қандай жавоб бериш кераклигини билмайди.
7-Ҳаракат вазифаларининг мақсадга мувофиқ содда ҳал этилишига ёрдам бeрадиган ҳаракат фаолиятининг усуллари жисмоний машқлар тeхникаси дeйилади.
( Махкамжонов 2008 й )
8-Ҳаракат вазифасини осон самарали ҳал қилиш учун танланган ҳаракат акти (фаолият) ни – жисмоний машқ техникаси деб аташ қабул қилинган.
( Хонкелдиев 2005 й )
9-Машқлар тeхникаси ҳақидаги тушунча пeдагогик ва биомeханик нуқтайи назардан очиб бeрилиши мумкин. Пeдагогик нуқтайи назардан жисмоний машқлар тeхникаси дeганда, ҳаракатли фаолиятларнинг кўпроқ самарадор усулларининг қўлланиши тушунилади. Бир хил ҳаракатли фаолиятларни ҳар хил усуллар билан бажариш мумкин, лeкин улардан фақат оқилона, мақсадга мувофиқ тўғри бажарилгани тeхника дeйилади.
( Т. Усмонхўжаев)
10-Жисмоний машқларнинг ҳаракат вазифасини мақсадга мувофиқ равишда, анча самарали ҳал қилинишига имкон берадиган бажариш усуллари жисмоний машқлар техника ҳисобланади.
( интернетдан таржима )
4.Jismoniy tarbiya tizimi.
Jismoniy tarbiya aniq bir tizimga tayansagina, oldindan koʻzlangan natijaga erishiladi.
Jismoniy tarbiya tizimi deganda, jismoniy tarbiyaning printsiplari, vositalari, metodlari va uni tashkillash shakllarining shunday umumiyligi tushuniladiki, u jamiyat a’zosini ma’nan boy va har tomonlama garmonik rivojlantirishning maqsad va vazifalariga mos boʻlsin (A.D. Novikov 1967).
Vatanimiz mudofaasi masalasi ham jamiyatimizda yoʻlga qoʻyilgan jismoniy tarbiya jarayoniga qator talablar qoʻyadiki, bu talabalarni amalga oshirish natijasida jismoniy tarbiya tizimining obyektiv xususiyatlari namoyon boʻladi. Mamlakatimiz xalqlarining har tomonlama jismoniy tayyorgarligi, jismoniy sifatlarini yaxshi rivojlanganligi Vatan mudofaasiga tayyorgarligining koʻrsatkichi boʻlib xizmat qiladi.
Shunday qilib, Oʻzbekistonda jismoniy tarbiyaning maqsadi oʻzbek xalqini jismonan kamolotga erishgan,huquqiy davlatning aktiv quruvchilari, ijodiy mehnatga va Vatan mudofaasiga tayyor qilib tarbiyalashdir. Bu maqsad mamlakatda jismoniy tarbiyani amalga oshirayotgan barcha tashkilot va muassasalar uchun umumiydir.
Jismoniy-madaniy, ma’naviy va ommaviy-teatrlashtirilgan tomoshalarni bir-biri bilan muvofiqlashtirishdan namoyishlar va namoyishkorona chiqishlar vujudga keladi. Ularning tarbiyaviy ahamiyati bepoyondir.
Jismoniy madaniyatni klassifikatsiyalash katta ahamiyatga egadir. U jamiyatda jismoniy madaniyatdan maqsadga muvofiq foydalanishni, uning qaysi yoʻldan ketayotganligi, yoʻnalishini, fizkultura amaliyoti, vazifalarini hal qilish uchun tavsiya etilgan uning xilma-xil turlari imkoniyatlarini anglashga yordam beradi. Agarda maktabda jismoniy bilim (ma’lumot), umumiy jismoniy tayyorgarlik berish vazifalari hal qilinsa, uning hayoti davomida foydalanadigan jismoniy madaniyatning bazasi yaratiladi. Madaniyatning boshqa barcha turlari qayd qilingan vazifalarni yechishi mumkin boʻlsada, inson jismi madaniyati uchun oʻrnini almashtira olmaydi.
Jamiyatda jismoniy madaniyatning rivojlanganlik darajasi quyidagi koʻrsatkichlar bilan baholanadi:
- jamiyat a’zolarining kundalik turmushga jismoniy madaniyatning singdirilganligi darajasi bilan;
- jamiyat a’zolarining salomatligi va jismoniy tayyorgarligi bilan;
- jismi madaniyatining mashgʻulotlarining moddiy-texnik ta’minlanganligi va ularni sifati bilan;
- jismoniy madaniyatga rahbarlik qilayotgan xodimlarning doimiy tarkibi (shtati), kvalifikatsiyasi va faolligi va iqtidori bilan;
-jamiyat a’zolarining sportdagi natijalari bilan baholanadi.
Mamlakatimiz mustaqilligi, jamiyatimizdagi kechayotgan ijtimoiy, iqtisodiy islohotlar yurtimiz farzandlarining jisman kamolotga erishgan boʻlishi kerakligi talabini qoʻymoqda. Har bir millat, elat oʻzining paxlavonlari, jismonan barkamol oʻgʻlonlari bilan faxrlanishgan.
Oʻz farzandlarini xalq ogʻzaki ijodidagi Alpomish, Rustam, Goʻroʻgʻli, Barchinoy kabi jisman va manan shakllangan boʻlishlarini orzu qilganlar.