Mavzu: Kichik biznes va tadbirkorlik subyektlarining moliyaviy faoliyat yahlili

Agar moliya barcha xo'jalik subyektlarining o'ziga tegishli pul mablag'lari xususidagi aloqalarni anglatsa, kredit, bundan farqliroq, o'zga mulki bo'lgan pulni qarzga olib ishlatish borasidagi munosabatlarni bildiradi va bozor munosabatlarining bir elementi hisoblanadi. Moliya bilan kreditning umumiyligi shuki, ularning har ikkalasi ham pul mablag'lari yuzasidan bo'lgan munosabatlarni jamlash va ishlatish usulining turlicha bo'lishidan kelib chiqadi. Moliyada o'z mulki bo'lgan pul resurslarini xohlagan vaqtda, hech qanday xarajatsiz ishlatishi mumkin. Kredit esa o'zgalar pul mablag'ini haq to'lagan holda vaqtincha ishlatib turish va muddati kelganda qaytarib berishni anglatadi. Kredit tovar-pul munosabatlariga xos va pul harakatini bildiruvchikategoriyadir.

Kredit subyektlari har xil bo'lishi mumkin. Bularga korxona, firma, tashkilot, davlat va turli toifadagi aholi kiradi. Kredit obyekti har qanday pul emas, balki faqat vaqtincha bo'sh turgan, berilishi mumkin bo'lgan pullar va tovarlardir.

Bo’sh pul uch xil bo'ladi:

- tadbirkorlar yoki katta puldorlar qo' lidagi pul, ya’ni kapital;

- aholi qo'lidagi pul ertami-kechmi ehtiyojni qondirish uchun to'plangan pul, egasi qo'lida kapital emas, balki iste’molni qondirish vositasi;

- davlat ixtiyoridagi pul. Bu pul ham kapital (davlat korxonasi uchun), ham umumiy iste’mol pulidir.

Qayd qilingan bo'sh pullar ssuda fondini (qarz fondini) tashkil etadi. Bo'sh pulllar quyidagi manbalardan kelib chiqadi:

amortizatsiya pulining muddati tugagunga qadar to'planib borishi.

Amortizatsiya puli har yili ajratiladi va u bir necha yildan keyin ishlatilishi sabablima’lumdavrbo'shturadi;

Amortizatsiya puli har yili ajratiladi va u bir necha yildan keyin ishlatilishi sabablima’lumdavrbo'shturadi;

ishlab chiqarishni o'stirish uchun foydadan investitsiya puli muqim ajratib boriladi, lekin bu pulni ma’lum miqdorda yig Ugandan so'ng investitsiya qilish mumkin;