Mavzu: Kimyo darslariga innovatsion va axborot tеxnologiyalarini joriy qilish mеtodikasini ishlab chiqish

-o’quvchilarni taklif qilingan vaziyatni taqqoslashga, umumlashtirishga, xulosalar chiqarishga, faktlarni solishtirishga da’vat etasiz;

• -o’quvchilarni taklif qilingan vaziyatni taqqoslashga, umumlashtirishga, xulosalar chiqarishga, faktlarni solishtirishga da’vat etasiz;
• -aniq savollar qo’yasiz (umumlashtirish, asoslash va aniqlashga, mantiqiy fikr yuritishga doir);
• -muammoli nazariy va amaliy vazifalarni belgilaysiz (masalan, ilmiy tekshirish);
• -muammoli vazifalarni qo’yasiz (masalan, ortiqcha yoki yetarli bo’lmagan dastlabki ma’lumotlar beriladi, muammo yetarlicha aniq bo’lmaydi, bir-biriga qarama-qarshi ma’lumotlar bilib qilingan xatolar yordamida beriladi, uni belgilangan vaqt ichida bajarisli talab etiladi va b.k.).
• Kompyuterlashtirilgan o’qitish texnologiyasi – bu kompyuterdan foydalanishga asoslangan o’qitishdir. O’qitishning kompyuter texnologiyasi yangi axborot texnologiyalarining dasturidir. Kompyuter texnologiyalari dasturlashtirilgan o’qitish g’oyalarini rivojlantiradi. Zamonaviy kompyuterlar va telekommunikatsiyalarning yirik imkoniyatlari bilan bo’g’liq bo’lgan o’qitishning mutlaqo yangi, hali tadbiq qilinmagan texnologik variantlarini ochib beradi.
• Kompyuterli o’qitish texnologiyasida quyidagilar zarur hisoblanadi: individual o’qitish; muntazam ravishda kompyuter yordamida tashxis testlar o’tkazish; o’quv maqsadlariga erishilganligini hisoblash.
• Kompyuterli o’qitish texnologiyasida o’qitish siklining qayta takrorlanishi uchun eng maqbul sharoit yaratiladi.
• Bu o’qitish texnologiyasida pedagogning funksiyasi quyidagilardn iborat bo’ladi: dasturiy vositalarni tayyorlash; o’quv jarayonini guruh, o’quv fan miqyosida tashkil etish; ishchi o’rinlarini tashkil etish, yo’l-yo’riqlar berish, tarmoqni boshqarish; talabalar bilan muloqotda bo’lish, individual o’qitishni ta’minlash.

Kimyo darslarida mavzularni o’qitishda kompyuterlardan foydalanish mumkin. Bunda atom va molekulalarning tuzilishi, kimyoviy jarayonlar, ishlab chiqarish jarayonlari, qurilmalar, laboratoriya mashg’ulotlari kompyuter animatsiyalari yordamida o’quvchilarga ko’rsatiladi. Kompyuter yordamida prezentatsiyalar tayyorlash va jarayonlarning vidiolavhalarini ko’rsatish mumkin. Misol tariqasida “Sulfat kislota ishlab chiqarish” mavzusini tushintirishda kompyuterdan foydalanishni keltirishimiz mumkin.

• Kimyo darslarida mavzularni o’qitishda kompyuterlardan foydalanish mumkin. Bunda atom va molekulalarning tuzilishi, kimyoviy jarayonlar, ishlab chiqarish jarayonlari, qurilmalar, laboratoriya mashg’ulotlari kompyuter animatsiyalari yordamida o’quvchilarga ko’rsatiladi. Kompyuter yordamida prezentatsiyalar tayyorlash va jarayonlarning vidiolavhalarini ko’rsatish mumkin. Misol tariqasida “Sulfat kislota ishlab chiqarish” mavzusini tushintirishda kompyuterdan foydalanishni keltirishimiz mumkin.
• Ma’lumki, sulfat kislota sanoatda asosan, ikkita usulda olinadi.
• Kontakt usulda.
• Nitroza usulda.
• Sulfat kislotani kontakt usulida ishlab chiqarish uchun aso­siy xomashyo temir kolchedani (FeS2) hisoblanadi. Bu usulda temir kolchedanini oksidlab, oltingugurt (IV)-oksidi (SO2) olinadi. Olingan oltingugurt (IV)-oksidi (SO2)ni yana oksidlab, oltingugurt (Vl)-oksidi (SO3) olinadi. Hosil bo’lgan oltingugurt (Yl)-oksidi (SO3) ga suv ta’sir ettiriladi va oleum olinadi, uni suyultirib sulfat kislota hosil qilinadi.
• Sulfat kislotani kontakt usulida ishlab chiqarish jarayonini va ishlatiladigan qurilmalarni o’quvchilarga sxema va jadvallar yor­damida, oddiy pedagogik texnologiya asosida tushuntirilganda, ularni tasavvur qilish va tushunish biroz qiyin bo’ladi. Shu sababli ham kompyuterdan foydalangan holda sulfat kislotani kon­takt usulida ishlab chiqarishdagi jarayonlarni animatsiya qilib, undagi jarayonlarni ovoz bilan tushuntirish ijobiy samara beradi.

Nazorat savollar:

• 1. “Aqliy hujum” usulining maqsadi, vazifasi, ta’limiy va tar¬biyaviy jihatlarini asoslab bering.
• 2. Pinbord texnologiyasini kimyo o’qitish jaryoniga joriy qilish usulini bayon eting.
• 3. Muammoli о’qitish usulining asosiy vazifalarini bayon eting.
• 4. Kimyo o’qitishda kompyuterli o’qitish sohalarini aytib bering.