Mavzu: Korporativ boshqaruv va uning huquqiy asoslari Reja

Modelning afvzaliklari
- Fond bozori orqali xususiy jamg’armalar xarakatining yuqori darajasi 
- Investorlar yuqori daromadni taminlaydigan soxalarni izlashga qaratilgan 
bo’lishi 
- Kompaniyalarning yuqori axborot shaffofligi 
Modelning kamchiligi 
- Investorlarning qisqa muddatli manfatlarni ko’zlashi. Bunga asosan 
munosabatlarining yuqori shaffofligi , choraklik xisobotlarning chop qilinib turilishi 
imkon tug’diradi
- Fond bozori tomonidan aktivlarning xaqiqiy qiymatini aks ettirmaydi , chunki 
ularning qiymati fond bozoridagi yirik uyinchilarining faoliyatiga bog’liq bo’ladi 
- Yuqori pog’ona raxbarlaryatiga tulanadigan ish xaqi va boshqa turdagi 
mukofotlar asossiz ravishda o’sib boradi
- Boshqarish va nazorat funksiyalaring aniq taqsimoti mavjud emas 
Germaniya modeli 
Germaniya modelining AQSH modelidan farqli o’laroq, Aksiyadorlik 
kapitalining katta qismi boshqa kompaniyalar egaligida turadi: umumiy kapitalining 
yarmidan ko’pini bir - birining Aksiyalariga egalik qilish tizimi o’z ichiga oladi.
SHaxsiy investorlar nemis modelida ikkinchi yirik investorlar guruhini tashkil 
qilsa ham (nemis kompaniyalari umumiy Aksiyalarning taxminan 16% iga egalik 
qiladi) ular Aksiyalarining ko’p qismi taqdim etuvchiga sertifikati ko’rinishiga ega 

---

bo’lib, bu sertifikatlar ularning egalari topshirig’iga ko’ra, xususiy Aksiyadorlar 
Aksiyalarining juda katta qismi jamlangan banklar tomonidan boshqariladi. 
SHuning uchun, Germaniya kompaniyalarini erkin sotuvda bo’lgan Aksiyalarining 
juda katta ulushi (90%dan ortig’i) tashkilot- investorlar tomonidan boshqariladi. 
(o’zlari Aksiya egalari bo’lmasa ham) 
Korparativ 
boshqaruvning 
continental-yevropacha 
modeli 
Germaniya,Avstraliya, Niderlandiya kabi Markaziy Yevropa xamda Skandinaviya 
mamlakatlari uchun xos bo’lgan, shuningdek Belgiya va Fransiya mamlakatlari 
uchun kamroq xos bo’lgan model xisoblanadi
Ushbu model ko’p xollarda Germaniya modeli deb xam ataladi 
Korporativ boshqaruvning german modeli kontinental-yevropa modeli deb 
ham ataladi. Bu model korporatsiyalar o'rtasidagi munosabatlar barcha manfaatdor 
shaxslar - aksiyadorlar, moliyaviy tuzilmalar, xodimlar, davlat tomonidan 
muvofiqlashtirilishi bilan xarakterlidir. 
Ko'pincha ular yirik aksiyalar paketiga egalik qiladilar, korporatsiyalarga o‘z 
vakillarini qo’yadilar va boshqalar. Ular korporativ tuzilmalarning tarkibi sifatida 
qabul qilinadi va boshqaruvda ishtirok etish huquqiga ega bo'ladi, ya’ni ijtimoiy 
hamkorlik prinsipi amal qiladi.
Germaniyada aksiyadorlik kapital boshqa qator mamlakatlarga qaraganda 
sezilarli darajada markazlashgan. Bunda aksiyadorlik kapitaliga bir necha yirik 
yuridik shaxslar - banklar va korporatsiyalarning o'zaro egalik qilish amaliyoti 
kuzatiladi.
Banklar direktorlar kengashida o‘z vakillari orqali monitoring va nazorat 
funksiyalarini amalga oshiradi, qimmatli qog‘ozlar emissiyasini tashkil qiladi, 
ishonchnoma asosida aksiyalarni boshqaradi. Mazkur jihat german modelining eng 
asosiy xususiyati hisoblanadi 
Korporativ boshqaruv nemis modelida banklar ishtiroki
Kapital bozorining past darajada rivojlanganligi sababli banklar 
korporatsiyalarni tashqi moliyalashtirishning asosiy manbasi sifatida ko‘zga 
tashlanadi. Bu holat nodo‘stona birlashish va qo‘shib olishlarga imkon bermaydi. 

---

Germaniyada direktorlar kengashining bosh maqsadi aksiyadorlarning alohida 
guruhlari manfaatlarini himoya qilish emas, balki umumiy holda korporatsiya 
raqobatbardoshligini oshirish hisoblanadi 
Kapital bozorining past darajada rivojlanganligi sababli banklar 
korporatsiyalami tashqi moliyalashtirishning asosiy manbasi sifatida ko'zga 
tashlanadi.
Bu holat nodo'stona birlashish va qo'shib olishlarga imkon bermaydi. Aksariyat 
aksiyadorlar depozitariy vazifasini ham bajaruvchi banklar orqali aksiyalar sotib 
oladilar. Korporatsiyaiar materiallari asosida banklar korporatsiya faoliyatini 
rivojlantirish bo'yicha o‘z taklif va tavsiyalarini aksiyadorlarga yo'naltiradi.
Agarda takliflar va tavsiyalar boyicha aksiyadorlarda e’tirozlar bolmasa, 
banklar o‘z fikri boyicha masalani ovozga qo“yadi. Shuning uchun korporatsiyalami 
boshqarishda banklar iqtisodiy va ma’nan javobgarlikni o‘z zimmasiga oladi.
Mazkur modelning boshqa xususiyatlariga quyidagilarni ham kiritish mumkin: 
umumiy yig'ilishda aksiyadorlaming ovozlar soni chegaralanishi;
- individual aksiyadorlar ulushining pastligi; - xorijiy investorlaming faol 
ishtiroki