Mavzu: Logistika tizimida turli transport turlarining o’zaro hamjihatligi Reja: 3

o’tkaziladi, so’ngra esa yuklarning qo’shimcha oqimi qo’yilganda ularni oshirishga bo’lgan ehtiyoj aniqlanadi. Tashishlarning temir yo’l variantida solishtirma joriy (ekspluatatsion) xarajatlar, so'm/t, bunda — yukni tashishga tayyorlash bilan bog’liq bo’lgan solishtirma xarajatlar (idishlarga joylash, to’plash, yuklashni kutish va hokazolar), so’m/t; — yukni magistral transportga olib kelish va undan olib ketish bilan bog’lanadigan xarajatlar, so’m/t; — ko’rib chiqilayotgan yuklarni saqlash va qayta ishlash uchun zarur bo’ladigan omborlar va yuk maydonchalarini ekspluatatsiya qilish xarajatlari som/t; — yuklarni yo’lda yuklash, tushirish va qayta yuklash xarajatlari, so’m/t; — yuk operatsiyalarining soni (3.1 jadvalga qaralsin); — boshlang’ich-oxirgi operatsiyalarga qilinadigan xarajatlar, so’m/t; — harakatlanish operatsiyalari bo’yicha xarajatlar, yo’lda poezdlarni qayta shakllantirishni ham o’z ichiga olgan holda, so’m/t-km; — magistral temir yo’l transporti bilan tashish masofasi, km; — yuklarning yo’qolishi bilan bog’lanadigan xarajatlar, so’m/t, — temir yo’l transporti tomonidan atrof-muhitga yetkaziladigan zarar, so’m/t.

Xarajatlarning barcha elementlari bo’yicha solishtirma xarajatlar yukning turi, vagonlarning tipi va yuk ko’taruvchanligi, poezdlarning toifalari, tashish yo’nalishi, tortish turi, tashish sxemalari va boshqa omillarga bog’liq ravishda bevosita hisoblash yoki yiriklashtirilgan xarajat stavkalari uslubi bilan aniqlanadi. Yuklarning yo’qolishi bilan bog’lanadigan xarajatlar yuklarning saqlanishi to’g’risidagi amaldagi ma’lumotlar yoki tabiiy yo’qolish me’yorlari asosida aniqlanadi. Temir yo’l bo’yicha va boshqa transport turi bilan tashishda yuklarning yo’qolishi bilan bog’liq bo’lgan xarajatlardagi farqlar, so’m/t, bunda — 1 t tashiladigan yukning bahosi; — mos ravishda tashishning temir yo’l va boshqa variantida yuk massasining yo’qolishi, % Olingan qiymat tashishlarning yo’qolishlar ulushi katta bo’lgan varianti bo’yicha solishtirma xarajatlar bilan yig’indilanadi.

Temir yo’l transporti bilan atrof-muhitga yetkaziladigan ekologik zarar, so'm/t, mos ravishda elektrovoz va teplovoz bilan tortishda: bunda — mos ravishda elektrovoz, teplovozning manevrlar va liniyada ishlashda atrof-muhitga yetkazadigan, belgilangan me’yorlar bo’yicha qabul qilinadigan zarari, so'm/t • km; , —mos ravishda elektrovoz va teplovozning bosib o’tish masofasi, km; — mos ravishda elektr energiyasi, kVt • ch, va dizelь yoqilg’isining, 1 mln t • km ga t, solishtirma sarflari; — teplovozning mos ravishda manevrlar va liniyada ishlash vaqti, soat. Transportni rivojlantirishga ko’rib chiqilayotgan tashishlar hajmini o’zlashtirish uchun zarur bo’ladigan kapital qo’yilmalar konkret shart-sharoitlarga bog’liq ravishda aniqlanadi: yoki faqatgina harakatlanuvchi tarkibga (vagonlar va lokomotivlar) ketadigan xarajatlar, yoki shuningdek doimiy qurilmalarni rivojlantirishga ketadigan xarajatlar ham hisoblanadi. Umumiy holatda temir yo’l transportida talab qilinadigan solishtirma kapital qo’yilmalar, so'm/t, bunda — bitta vagonning narxi; — ta’mirlashda bo’lgan vagonlarning ulushini hisobga oluvchi koeffitsient (o’rtacha kv = 1,15);