To'rtinchi bosqich –modellashtirilayotgan ob'ekt bo'yicha iqtisodiy ma'lumotlarni tayyorlash. - modellashtirishda bu bosqichning ahamiyati juda muhim. Olingan ma’lumotlar modellarning ishlatilishini cheklashtirishi mumkin. Shunda ma’lumotni tayyorlashga ketadigan хarajatni e'tiborga olish kerak. Bu xarajatlar modellashtirish beradigan samaradan kam bo'lishi zarur. Masalani yechish uchun kerak bo'lgan barcha iqtisodiy ma’lumotlar to'planadi va zarur bo'lsa statistik usullar bilan qayta ishlanadi. Modelda qatnashadigan koeffitsientlar aniqlanadi. Masalani yechish uchun uning dastlabki matritsasi tuziladi.
- bu bosqichning murakkabligi, masalaning katta o'lchamligi va juda katta ma'lumotlar massivlarini qayta ishlashdan iborat. Masalaning matritsasini iqtisodiy axborotlar bilan to'ldirilib, komputerdagi maхsus dasturga kiritiladi.
Oltinchi bosqich -masala yechimining miqdoriy tahlili va uni amalda qo'llanilishi. Miqdoriy natijalar tahlili va ularning tatbiqi. - masalaning yechimi miqdor va sifat jihatidan tahlil qilinadi. Bu yerda ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning yo'llari, resurslardan optimal foydalanish variantlari, izlanayotgan noma'lumlarning miqdoriy qiymatlari topiladi.
- yuqorida sanab o'tilgan bosqichlar bir-biri bilan chambarchas bog'liq va biri ikkinchisini to'ldirib, yagona maqsadni amalga oshirish uchun хizmat qiladi.
- trendli model prognozlashtiriladigan ko'rsatkichning faqat vaqt mobaynida o'zgarishini ifodalaydi va funktsiya quyidagi umumiy ko'rinishga ega:
Y = f (t), bunda, t – vaqt. - ekonometrik model ijtimoiy-iqtisodiy tizim rivojlanish ko'rsatkichlarining turli omillar ta'sirida o'zgarishini o'rganadi. Ekonometrik modellar milliy iqtisod, alohida tarmoqlar va mintaqalarning rivojlanishini tahlil qilish va prognozlashtirishning asosiy instrumenti hisoblanadi. Ekonometrik modellar quyidagi ko'rinishdagi funksiyalar bilan ifodalanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
