Mavzu: Makromolekulaning fizik xususiyatlari. Reja

Kinetik egiluvchanlik 
esa zanjirni bir energetik 
holatdan boshqa energetik holatga o‘tish tezligini 
ifodalaydi. 

---

Polimer zanjirning potensial energiyasini (E) 
zvenoni buralish burchagiga (

) bog‘liq 
o‘zgarishi 
Uglerod atomlari orasidagi i va i+1 bog‘lar atrofida aylannishda 
makromolekulani shaklini o‘zgarishi 
Kinetik egiluvchanlik
Termodinamik egiluvchanlik 
i va i+1 kabi C – C bog‘lar atrofida uglerod atomi fazoda kattagina sohada siljiydi va energetik zahira 
oshishi kuzatiladi. Bunda buralma tebranish qanchalik tez va katta bo‘lsa, zanjir shunchalik egiluvchan 
bo‘ladi. 
Termodinamik egiluvchanlik - δ - qattiqlik parametri; A - termodinamik segment 
uzunligi; f
o
- Flori egiluvchanlik parametri. Bunda qattiqlik parametri δ quyidagi formula 
bilan aniqlanadi: 
δ =
2
>
1/2
/
zv
2
>
1/2
 
bu yerda 

2
>
1/2
va
zv
2
>
1/2
 
- real va erkin ulangan 
zanjirlar uchlari orasidagi o‘rtacha kvadratik masofa. 

---

Polimer 
Kun segmenti, 
nm 
Segmentdagi 
zvenolar soni 
Polidimetilsiloksan 
Poliamid-66 
Polimetilmetakrilat 
Poliizobutilen 
Polistirol 
Polietilen 
Polipropilen 
Poliakrilonitril 
Polivinilxlorid 
Sellyuloza va hosilalari 
Poli-

-benzamid 
Biopolimerlar 
1,5 
2,1 
2,2 
2,2 
2,2-2,4 
2,3-2,4 
2,4 
2,6-3,2 
2,8 
4,0-4,5 
- 
- 
1,4 
1,66 
1,51 
1,83 
2,00 
2,08 
2,17 
2,40 
2,98 
10-30 
210,0 
240,0 
4,9 
6,6 
6,0 
7,3 
7,9 
8,3 
8,6 
9,4 
11,7 
20,0 
320,0 
- 


2
>
1/2
 

zv
2
>
1/2
Ayrim polimerlarning muvozanatli egiluvchanligi (qattiqligi) 

---

Ko‘pchilik polimerlar o‘rtacha kinetik egiluvchanlikka ega bo‘lib, 
ularning shishalanish harorati 80 ÷ 100 
o
C bo‘ladi. Qattiq zanjirli 
polimerlarning shishalanish harorati 200 
o
C dan yuqoridir. Odatda, 
eng egiluvchan polimerlarda termodinamik va kinetik segmentlar 
o‘lchami kichikroq bo‘ladi.
Konformatsion holatni ifodalovchi parametr- β 
β=h/L, β=h/AN 

---

Zanjirlarning egiluvchanlik xususiyatiga bog‘liq tarzda tartiblanish imkoniyati osmotik 
qopqon modeli asosida yaqqol tasvirlanadi 
“Osmotik qopqon” ning ikki o‘lchamli shartli chizmasi 
Hajmda polimerni ulushi (

2
*) ma’lum 
miqdorga erishganda makromolekula bilan 
to‘ldirilmagan sohaga, yani qopqonga nisbatan 
polimerning kimyoviy potensialini (L

2
/

h) 
kritik o‘zgarishi ro’y beradi
sinish energiyasi 
