Mavzu: Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi kursida nimalar o’rganiladi? Darsning maqsadi


Download 1.14 Mb.
bet21/110
Sana13.04.2023
Hajmi1.14 Mb.
#1355435
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   110
Bog'liq
Kons geo 6 - sinf

T/r

Dengiz nomi

Tinch

Atlantika

Hind

Shimoliy Muz

1

Alboran




+







2

Kara










+

3

Bering

+










4

Arafur







+




5

Egey




+







6

Arabiston







+




7

Sariq

+










8

Chukotka










+



Yangi mavzu bayoni:
Okean suvining sho‘rligi.Dunyo okeani suvining asosiy xususiyati sho‘rligidir. Agar suvning tarkibidagi tuz miqdori 1 litr suvda 1 grammdan kam bo‘lsa, chuchuk, ortiq bo‘lsa, sho‘r suv deb ataladi. Shuning uchun 1 litr suvda erigan moddalar (gramm yoki promilledagi) miqdori suvning sho‘rligi darajasini bildiradi. Dunyo okeani suvining o‘rtacha sho‘rligi 35‰ bo‘lib, unda har xil moddalalar, erigan holatdagi metallar uchraydi. Okean suvining sho‘rligi uning harorati bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, umumgeografik qonuniyatlarga bo‘ysunadi. Ekvatorial zonaga (34-35‰) nisbatan tropik mintaqalarda suvning sho‘rligi ancha yuqori (Tinch okeanda 36-37‰, Atlantika okeanida 37,9‰). Okeanning ochiq qismida suvning sho‘rligi 33‰ dan 37‰ gacha, dengizlarda 2‰ dan (Fin qo‘ltig‘i) 42‰ gacha (Qizil dengiz) o‘zgaradi. Dunyo okeani suvlarining harorati geografik qonuniyat asosida o‘zgarib boradi. Suv yuzasining o‘rtacha yillik harorati 17,54°C ga teng. Ochiq okeanda –2° dan 29°C gacha o‘zgaradi. Termik ekvator zonasida (5-10° shimoliy kengliklarda) yuza suvning o‘rtacha harorati 27-28°C. Lekin tropiklarda bu harorat 25-27°C ni tashkil etadi. Qutbiy o‘lkalarda harorat –1,–2°C gacha pasayadi. Okean oqimlari. Dunyo okeanidagi suvning harakati oqimlar, qalqishlar va to‘lqinlar kabi ko‘rinishda namoyon bo‘ladi. Katta hajmdagi okean suvlarining uzoq masofalarga yo‘nalgan gorizontal harakati okean oqimlari deb ataladi. Bir tomonga esadigan shamollar ta'sirida okean suvining 1500 m gacha qalinlikdagi yuza qatlami harakatlanadi. Dunyo okeani oqimlari geografik o‘rni, harorati, tarmoqlanib yoki qo‘shilib ketishi, girdoblar hosil qilishi, tezligi, yo‘nalishi bo‘yicha bir-biridan farq qiladi.

Download 1.14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling