Mavzu: modda va uning xossalari

4-Laboratoriya ishi: KIMYOVIYHODISALAR.
Maqsad: tajribani bajarish, moddalarda yuz beradigan kimyoviy o'zgarishlarni kuzatish va bu o'zgarishlarni tavsiflab berish.
Jihozlar: shisha stakan (1), pipetka (2), plastik taglik (3), probirkalar uchun shtativ (4), probirkalari (5), bug'latish kosachasi (6), 100 ml li polipropilen silindr (7), 25 ml li polipropilen silindr (8), qisqich (9), quruq yoqilg'i (10) keramik plita (11), plastmassa shpatel (12), shisha tayoqcha (13), filtr qog'oz (14).
Reaktivlar: mis granulalari, 1:4 nisbatda suyultirilgan xlorid kislota eritmasi, natriy karbonat tuzi, etil spirti.
Xlorid kislota eritmasini tayyorlash: Suyultirilgan xlorid kislotasi eritmasini tayyorlash uchun 100 ml li silindrdan foydalanib, 40 ml suv o'lchab olinadi va 150 ml li shisha stakanga quyiladi. «Konsentrlangan xlorid kislotasi» reaktiv idishidan 25 ml li silindrga 10 ml o'lchab olinadi va stakandagi suvga solinadi. Eritma shisha tayoqcha yordamida aralashtiriladi.

Jihozlar to'plami

I.Ishni bajarish tartibi:
1.Bug'latish kosachasi bir boiak qog'oz qo'yiladi va yoqiladi.

2. 
   Yonayotgan qog'oz kuzatiladi. Uning alangasiga e'tibor beriladi.
   
3. 
   B ug'latish kosachasi etil spirtidan 2-3 ml quyiladi VA yoqiladi.
   
4. 
   Alanga kuzatiladi.
   
5. 
   O'quvchilarga qanday hodisa yuz berganligi izohlab beriladi.
   

II.Mis bo'laklarini quruq yoqilg'i alangasida qizdirish.

1. 
   Mis granulalarini rangi kuzatiladi.
   
2. 
   Mis bo'laklarini qisqich bilan ushlab quruq yoqilg'i alangasida qizdiriladi.
   

3. Qizdirilganda mis granulalari yuzasining o'zgarishiga e'tibor qaratiladi
Hosil bo'lgan qora dog'larni qog'oz yuzasiga qirib olinadi.

4. 
   Yuzasi tozalangan mis bo'laklari yana qayta qizdiriladi va hosil bo'lgan qora dog'larni filtr qog'oz yuzasiga qirib olinadi.
   

4. 
   Mis bolaklarining rangi hosil bo'lgan qora rangli modda bilan taqqoslanadi.
   
5. 
   Sodir bo'lgan hodisa izohlab beriladi.
   

III. Xlorid kislota eritmasining (1:4 nisbatda suyultirilgan) natriy karbonat tuziga ta'siri.

1. 
   Natriy karbonat tuzidan 0,2-0,5 g olinib, probirkaga solinadi.
   
2. 
   Pipetkayordamidatuzni qoplaydigan qilib xlorid kislotaeritmasi (1:4) dan quyiladi.
   
3. 
   O'quvchilar qanday hodisa yuz berganini izohlab, daftarlariga yozib oladilar. Nazorat uchun savollar:
   

1. 
   Kimyoviy hodisalarga ta'rif bering.
   
2. 
   Kimyoviy hodisa sodir bo'lish belgilarini sanab bering.
   
3. 
   Kimyoviy hodisa natijasida gaz modda va cho'kma hosil bo'lishiga misollar keltiring.
   

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________