Mavzu: Moliyaviy tahlil va uning reja

3. Chuqurlashtirilgan moliyaviy tahlil. Chuqurlashtirilgan moliyaviy tahlilning asosiy 
vazifasi – qaysi mahsulot turlari, qaysi xarajat turlari, qaysi javobgarlik markazlari tufayli 
o`zgarishlar yuzaga kelganligini va bu borada rahbarlar qanday yo`l tutishi lozimligiga 
5
O‘zbekiston Respublikasining Qonuni, 
O‘RQ-404-сон 13.04.2016. “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston 
Respublikasi Qonuniga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida (lex.uz)
 

---

qaratilgan. Chuqurlashtirilgan moliyaviy tahlilning asosiy maqsadi – xo`jalik yurituvchi 
subyektining joriy davrdagi natijalarini, ularning kelgusidagi kutilishlarini, moliyaviy holatini 
keng qamrovli tavsiflashga, baholashga qaratilgan. Chuqurlashtirilgan moliyaviy tahlilning 
asosiy jihatlari quyidagilarga qaratilgan: 
 xo`jalik subyektining iqtisodiy va moliyaviy holatini baholash; 
 xo`jalik subyektining iqtisodiy salohiyatini baholash va tahlil etish; 
 mulkiy holatini baholash (analitik balansni tuzish, balansning vertikal tahlili,
 balansning gorizontal tahlili, mulkiy holatdagi sifat o`zgarishlari tahlili);
 moliyaviy holatni baholash (likvidlik va to`lovga layoqatlilikni baholash, moliyaviy 
barqarorlikni baholash);
 moliyaviy xo`jalik faoliyati natijaviyligini baholash (ish aktivligi, foyda va rentabellikni 
baholash, qimmatli qog`ozlar bozoridagi holatini baholash)ni o`z ichiga oladi.
Moliyaviy tahlilni quyidagi bosqichlardan iborat algoritmini belgilash mumkin:
- tahlil uchun zarur bo`lgan axborotlarni yig`ish;
- axborotlarni qayta ishlash, ko`rsatkichlarni tanlash va ularni tahliliyligini ta„minlash;
- moliyaviy hisobotlarning gorizontal, vertikal, trend tahlilini o`tkazish; 
- moliyaviy hisobotlar ko`rsatkichlari asosida moliyaviy koeffitsiyentlarni hisob-kitob qilish, 
ularning qiyosiy tahlilini qilish, o`zgarishlarni omilli tahlilini amalga oshirish;
- xo`jalik subyektining moliyaviy holatini, moliyaviy natijalari, pul oqimlarini tahliliy 
natijalarini chiqarish, ularni yaxshilashning, imkoniyatlarini aniqlash;
- moliyaviy tahlil bo`yicha yakuniy xulosalarni tayyorlash va amaliy chora-tadbirlarni 
belgilash.